جامع آتش نشانی ایران NFSI

ایمنی حریق یکی از ارکان حیاتی در طراحی، ساخت و بهره‌برداری از ساختمان‌ها به شمار می‌رود؛ به‌ویژه در عصر کنونی که پیچیدگی کاربری‌های ساختمانی، تراکم جمعیت، و حجم تجهیزات الکترونیکی و سوخت‌پذیر در فضاهای مختلف شهری به طرز چشم‌گیری افزایش یافته است. وقوع حریق نه‌تنها تهدیدی جدی برای جان انسان‌ها و اموال محسوب می‌شود، بلکه می‌تواند زیرساخت‌های حیاتی یک جامعه را مختل کند.

از این‌رو، سازمان‌های آتش‌نشانی به‌عنوان نهاد تخصصی متولی پیشگیری و مقابله با حریق، در مسیر صدور مجوزهای ساختمانی، نقشی کلیدی در ارزیابی و تأیید سیستم‌ها و تدابیر ایمنی ایفا می‌کنند. بررسی‌های فنی این سازمان‌ها، صرفاً محدود به تجهیزات اعلام و اطفا نیست؛ بلکه شامل ارزیابی یکپارچه‌ای از ساختار، مصالح، مسیرهای فرار، تهویه، دسترسی، اسناد فنی و آمادگی بهره‌برداران نیز می‌گردد.

موارد مطرح شده ، بر اساس ضوابط ملی، استانداردهای بین‌المللی (مانند NFPA و EN)، و تجربیات میدانی کارشناسان آتش‌نشانی تدوین شده است. هدف آن، فراهم ساختن ابزاری دقیق، شفاف و عملیاتی برای ارزیابی سیستماتیک ایمنی حریق در پروژه‌های ساختمانی با رویکرد پیشگیرانه و مبتنی بر تحلیل خطر می‌باشد.

پیروی و بررسی موارد ذیل ، نه‌تنها زمینه‌ساز اخذ تاییدیه نهایی از سازمان آتش‌نشانی است، بلکه نقشی مؤثر در ارتقاء تاب‌آوری شهری و کاهش تلفات ناشی از حوادث آتش‌سوزی ایفا خواهد کرد.

۱. ساختار و مصالح مقاوم در برابر حریق

📌 اهداف:

جلوگیری از گسترش آتش، افزایش زمان تخلیه، حفظ پایداری سازه در برابر حرارت.

📋 موارد بررسی:

1.  مقاومت اجزای سازه‌ای در برابر حریق بر اساس زمان‌بندی استاندارد (مثلاً REI 60 یا F60)

2.  دیوارهای جداکننده مقاوم در برابر آتش در فضاهای بحرانی (موتورخانه، انبار، برق‌خانه، چاه آسانسور)

3.  درب‌های ضدحریق با تاییدیه معتبر و قابلیت بسته‌شدن خودکار

4.  استفاده از مصالح نسوز و دودزا نبودن مواد تزئینی در مسیرهای خروج

5.  ایزولاسیون و عایق‌بندی کانال‌های تهویه و تاسیسات عبوری از دیوارهای ضدحریق

۲. راه‌های خروج اضطراری (مسیر فرار)

📌 اهداف:

امکان تخلیه سریع، ایمن و بدون ازدحام در زمان حریق یا شرایط اضطراری.

📋 موارد بررسی:

•  محاسبه ظرفیت و تعداد خروجی‌ها بر اساس کاربری و بار اشغال (Occupant Load)

•  عرض، ارتفاع، شیب و روشنایی مناسب در راهروها و راه‌پله‌های فرار

•  وجود حداقل دو مسیر خروج مستقل و جدا از یکدیگر در طبقات بالاتر از همکف

•  جانمایی درست درهای خروج، بازشو در جهت خروج و بدون مانع

•  تهویه و فشار مثبت در راه‌پله‌ها و رمپ‌های خروج

•  نصب علائم مسیر خروج (Exit Signs) و نقشه مسیر فرار در محل قابل مشاهده

•  استفاده از مصالح دودزا نبودن در مسیرهای خروج

•  روشنایی اضطراری در تمام طول مسیرهای فرار با باتری پشتیبان

۳. سیستم اعلام حریق (Fire Alarm System)

📌 اهداف:

تشخیص سریع حریق و اطلاع‌رسانی به ساکنین و نیروهای امدادی.

📋 موارد بررسی:

•  طراحی مکان‌یابی دتکتورهای دود، حرارت، شعله و گاز بر اساس کاربری فضا

•  استفاده از پنل مرکزی استاندارد با قابلیت اتصال به ایستگاه آتش‌نشانی یا مرکز کنترل ساختمان

•  نصب آژیرهای هشدار صوتی و نوری در فضاهای عمومی، سرویس‌های بهداشتی، راه‌پله‌ها و اتاق‌های بسته

•  امکان اعلام تفکیکی منطقه (Zone) در پنل

•  تست و تأیید عملکرد سامانه قبل از بهره‌برداری

•  حفاظت از سامانه اعلام در برابر قطع برق (UPS یا باتری بکاپ)

۴. سیستم اطفای حریق (Fire Suppression System)

📌 اهداف:

خاموش کردن آتش در مراحل اولیه یا کنترل آن تا رسیدن نیروهای آتش‌نشانی.

📋 موارد بررسی:

🔹 سیستم‌های خودکار:

•  نصب اسپرینکلر در فضاهای الزامی (براساس مقررات یا NFPA 13)

•  طراحی شبکه لوله‌کشی، فشار و دبی طبق محاسبات هیدرولیکی

•  تست جریان (Flow Test) پیش از بهره‌برداری

🔹 سیستم‌های دستی:

•  نصب شلنگ‌های آتش‌نشانی داخلی (hose reel) در فواصل مجاز 

•  خاموش‌کننده‌های دستی 

•  برچسب‌گذاری، نصب روی دیوار، ارتفاع استاندارد

•  آموزش استفاده از خاموش‌کننده‌ها به کاربران ساختمان

🔹 سیستم‌های ویژه:

•  استفاده از سیستم گاز (FM-200، CO₂، Novec) در مراکز حساس مانند اتاق سرور و برق

•  استفاده از سیستم مه‌پاش در آشپزخانه‌های صنعتی

•  پمپ حریق، تابلو کنترل و منبع ذخیره آب مجزا برای حریق

۵. تهویه و کنترل دود (Smoke Management)

📌 اهداف:

کاهش دود در مسیر فرار، افزایش دید، حفظ جان پناه‌ها

📋 موارد بررسی:

•  طراحی سیستم (تخلیه دود و حرارت) در سقف فضاهای بزرگ مانند پارکینگ‌ها

•  استفاده از فن فشار مثبت در راه‌پله و آسانسور

• دمپرهای ضد دود و حریق در کانال‌های تهویه

•  شبیه‌سازی حرکت دود در ساختمان‌های بزرگ و برج‌ها (در صورت نیاز)

•  مسیرهای مجزای دود در موتورخانه، آشپزخانه، اتاق ژنراتور و پارکینگ

۶. دسترسی نیروهای آتش‌نشانی

📌 اهداف:

امکان مداخله سریع، ایمن و مؤثر توسط نیروهای عملیاتی آتش‌نشانی.

📋 موارد بررسی:

• طراحی مسیر دسترسی خودروهای سنگین به اطراف ساختمان (حداقل عرض 6 متر، شعاع چرخش کافی)

•  نزدیکی شیر آتش‌نشانی خیابانی (Hydrant) به ورودی اصلی ساختمان (حداکثر 90 متر)

•  محل نصب FDC (اتصال شیلنگ آتش‌نشانی به سیستم داخلی)

• طراحی فضای مانور برای نردبان هیدرولیکی یا بازوی بالابر در ساختمان‌های بلند

•  نصب آسانسور ویژه آتش‌نشانی 

۷. برق اضطراری و زیرساخت‌های پشتیبان

📌 اهداف:

تداوم عملکرد سیستم‌های حیاتی در زمان قطعی برق

📋 موارد بررسی:

•  سیستم UPS یا ژنراتور برای تغذیه سیستم‌های اعلام، اطفا، نور اضطراری

•  سیم‌کشی ایزوله مقاوم در برابر آتش (کابل FR یا FRC)

•  تابلو برق مستقل برای سامانه حریق

•  جداسازی مسیر برق اضطراری از برق عمومی

۸. اسناد و مستندات فنی پروژه

📌 اهداف:

مستندسازی، ارزیابی و پیگیری مطابقت اجرایی با استانداردها

📋 موارد بررسی:

•  نقشه‌های معماری، تاسیساتی، و ایمنی حریق مهر شده توسط طراح ذیصلاح

•  طرح نهایی مسیرهای فرار و چیدمان تجهیزات اعلام و اطفا

•  گزارش محاسبات سیستم اسپرینکلر و پمپ

•  گواهینامه‌های استاندارد تجهیزات (UL, CE, FM یا معادل)

• برگه‌های آزمایش عملکردی سیستم‌ها (Commissioning Report)

•  برنامه تعمیر و نگهداری سیستم‌ها پس از بهره‌برداری

۹. آموزش و مدیریت بحران

📌 اهداف:

ارتقاء آمادگی کاربران و پرسنل در زمان حادثه

📋 موارد بررسی:

•  وجود برنامه تخلیه اضطراری و سناریوهای تخلیه

•  نصب نقشه‌های تخلیه در طبقات و ورودی‌ها

•  آموزش پرسنل کلیدی در مورد استفاده از خاموش‌کننده‌ها و اقدامات اولیه

•  برگزاری مانور ایمنی ادواری با حضور آتش‌نشانی (برای کاربری‌های عمومی و خاص)

۱۰. بازرسی نهایی و تأیید بهره‌برداری

📌 اهداف:

اطمینان از اجرای کامل الزامات ایمنی حریق مطابق با طرح مصوب

📋 موارد بررسی:

•  حضور کارشناسان آتش‌نشانی در محل پروژه

•  بررسی فیزیکی تمام سیستم‌های ایمنی نصب‌شده

•  انجام تست عملکرد عملی (شبیه‌سازی حریق یا تخلیه دود)

•  صدور تاییدیه نهایی بهره‌برداری (Final Fire Safety Certificate)

نویسنده:

حامد حیدری

کارشناس ارشد مدیریت آتش نشانی

استاندارد NFPA 101 (Life Safety Code) الزامات دقیقی برای ابعاد و مشخصات راههای خروج (Means of Egress) تعیین کرده است. این الزامات برای تضمین ایمنی و امکان تخلیه سریع و ایمن افراد در شرایط اضطراری طراحی شده اند. در زیر مهمترین الزامات ابعادی راههای خروج بر اساس ویرایش ۲۰۲۱ NFPA 101 آورده شده است:

--- 

### ۱. حداقل عرض مسیر خروج (Corridor/Exit Passageway Width)  

- حداقل عرض برای مسیرهای خروج:  

  - در ساختمانهای جدید: ۴۴ اینچ (۱۱۱.۸ سانتیمتر) برای مناطق با تراکم جمعیت بالا (مانند فضاهای تجاری یا آموزشی).  

  - در ساختمانهای موجود: ۳۶ اینچ (۹۱.۴ سانتیمتر) در صورت تأیید مقامات محلی.  

  - استثنا: در برخی موارد مانند مسیرهای خروج تک ظرفیتی (مثلاً اتاقهای کوچک)، عرض میتواند کمتر باشد (حداقل ۲۸ اینچ یا ۷۱ سانتیمتر).  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Section 7.3.1.1.

---

### ۲. ارتفاع سقف و فضای سر (Ceiling Height & Headroom)  

- حداقل ارتفاع آزاد (Clear Height):  

  - ۷ فوت و ۶ اینچ (۲۲۸.۶ سانتیمتر) در تمام مسیرهای خروج.  

  - استثنا: در ساختمانهای موجود با سقفهای شیبدار، حداقل ارتفاع ۶ فوت و ۸ اینچ (۲۰۳ سانتیمتر) مجاز است.  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Section 7.3.1.2.

---

### ۳. ابعاد دربهای خروج (Door Dimensions)  

- حداقل عرض درب:  

  - ۳۲ اینچ (۸۱.۳ سانتیمتر) برای دربهای تک لنگه.  

  - ۴۸ اینچ (۱۲۱.۹ سانتیمتر) برای دربهای دولنگه (هر لنگه حداقل ۲۴ اینچ).  

- حداقل ارتفاع درب: ۸۰ اینچ (۲۰۳ سانتیمتر).  

- حداکثر پیش آمدگی درب به داخل مسیر خروج: ۷ اینچ (۱۷.۸ سانتیمتر) هنگام باز شدن.  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Sections 7.2.1.2 & 7.2.1.3.

---

### ۴. پله های خروج (Stairs)  

- حداکثر ارتفاع پله (Riser Height): ۷ اینچ (۱۷.۸ سانتیمتر).  

- حداقل عمق پله (Tread Depth): ۱۱ اینچ (۲۷.۹ سانتیمتر).  

- حداقل عرض پله: ۴۸ اینچ (۱۲۱.۹ سانتیمتر) برای پله های جدید در ساختمانهای عمومی.  

- حداکثر تعداد پله در یک ردیف: ۱۶ پله قبل از نیاز به پاگرد (Landing).  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Sections 7.2.2.2 & 7.2.2.3.

---

### ۵. پاگردها (Landings)  

- حداقل طول پاگرد: برابر با عرض پله (حداقل ۴۸ اینچ یا ۱۲۲ سانتیمتر).  

- حداکثر اختلاف سطح در پاگرد: ۱/۴ اینچ (۶.۴ میلیمتر).  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Section 7.2.2.3.3.

---

### ۶. دست اندازها (Handrails)  

- ارتفاع دست انداز: بین ۳۴ تا ۳۸ اینچ (۸۶ تا ۹۶.۵ سانتیمتر) از لبه پله.  

- فاصله دست انداز از دیوار: حداقل ۱.۵ اینچ (۳.۸ سانتیمتر).  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Section 7.2.2.4.

---

### ۷. مسیرهای قابل دسترسی (Accessible Routes)  

- حداقل عرض برای ویلچر: ۳۶ اینچ (۹۱.۴ سانتیمتر) مطابق ADA (Americans with Disabilities Act).  

- فضای چرخش ویلچر: ۶۰ اینچ (۱۵۲.۴ سانتیمتر) قطر.  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Annex A.7.2.12.

---

### ۸. الزامات خاص برای کاربریهای مختلف (Occupancy-Specific)  

- مراکز بهداشتی-درمانی (Healthcare):  

  - عرض مسیر باید امکان عبور تخت بیمار (Stretcher) را فراهم کند (حداقل ۴۸ اینچ یا ۱۲۲ سانتیمتر).  

- سینماها و سالنهای اجتماعات:  

  - عرض مسیر خروج به ازای هر ۱۰۰ نفر: ۰.۳ اینچ (۰.۷۶ سانتیمتر) محاسبه میشود.  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapters 18-20 (Healthcare), Chapter 12/13 (Assembly).

---

### ۹. موانع در مسیر خروج (Obstructions)  

- ممنوعیت قرار دادن اشیاء در مسیر خروج: هیچ شیئی نباید عرض مسیر را به کمتر از حداقل مجاز کاهش دهد.  

- حداکثر پیش آمدگی تجهیزات (مثل تابلوها): ۴ اینچ (۱۰.۲ سانتیمتر) در ارتفاع بالای ۸۰ اینچ (۲۰۳ سانتیمتر).  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Section 7.1.10.

---

### ۱۰. مسیرهای خروج در محیطهای پرخطر (High Hazard Areas)  

- حداقل عرض اضافی: ۱۰% بیشتر از محاسبات معمول برای امکان تخلیه سریعتر.  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Annex A.7.3.1.1.

---

### نکات مهم:  

- تمام ابعاد باید بدون در نظر گرفتن موانع موقت (مثل مبلمان) محاسبه شوند.  

- الزامات فوق عمومی هستند و ممکن است بسته به نوع کاربری ساختمان (Occupancy Classification) تغییر کنند.  

- بازرسی دورهای مسیرهای خروج برای اطمینان از رعایت ابعاد الزامی است.  

برای جزئیات دقیقتر، به فصل ۷ NFPA 101 (Means of Egress) و جداول مربوط به هر کاربری مراجعه کنید. 🔥🚪

http://Iran125.ir

یک کتابچه جدید برای محافظت در برابر آتش اکنون برای پیش سفارش در دسترس است! کتاب بی نظیر که یکی از مهم ترین انتشارات NFPA است که یک مرور کلی از صدها مفهوم حفاظت در برابر آتش را برای متخصصان در طیف گسترده ای از صنایع ارائه می دهد. 

این کتاب راهنما در حال حاضر 1401/11/02 به صورت پیش فروش در سایت NFPA می باشد . زمانی که کتاب به صورت رسمی به فروش برسد ، سعی خواهیم نمود بخش های مهمی از آن را برای کارشناسان فعال در زمینه حفاظت در برابر آتش در سایت جامع آتش نشانی NFSI انتشار بدهیم.

Section 1  Safety in the Built Environment

Chapter 1-1      The NFPA Fire & Life Safety Ecosystem

Chapter 1-2      Challenges to Safety in the Built Environment

Chapter 1-3      Codes and Standards for the Built Environment

Chapter 1-4      Legal Issues for Design and Enforcement Professionals

Chapter 1-5      Fire Prevention and Code Enforcement

Chapter 1-6      Systems Approach to Fire-Safe Building Design

Chapter 1-7      Wildland Fires and Wildland/Urban Interface

Chapter 1-8      The Interconnected All-Hazards Fire Department

Chapter 1-9      Smart Infrastructure and Fire Protection

Section 2  Basics of Fire and Fire Science

Chapter 2-1      Physics and Chemistry of Fire

Chapter 2-2      Physics of Fire Configuration

Chapter 2-3      Fire Hazards of Materials and Products

Chapter 2-4      Introduction to Compartment Fires

Chapter 2-5      Basics of Fire Containment

Chapter 2-6      Fundamentals of Fire Detection

Chapter 2-7      Theory of Fire Extinguishment

Chapter 2-8      Explosions

Section 3  Information and Analysis for Fire Protection

Chapter 3-1      An Overview of the Fire Problem

Chapter 3-2      Fire Loss Investigation

Chapter 3-3      Fire Incident Data: From Collection to Use

Chapter 3-4      Introduction to Fire Modeling

Chapter 3-5      Fire Hazard Analysis Techniques

Chapter 3-6      Fire Risk Analysis

Chapter 3-7      Closed Form Enclosure Fire Calculations

Chapter 3-8      The Role of Performance-Based Codes and Standards in Fire Safety Design

Chapter 3-9      Overview of Performance-Based Fire Protection Design

Section 4  Human Factors in Emergencies

Chapter 4-1      Human Behavior in Fire

Chapter 4-2      Calculation Methods for Egress Prediction

Chapter 4-3      Facilitating Occupant Movement During Emergencies

Chapter 4-4      Techniques of Crowd Management

Section 5  Fire and Life Safety Education

Chapter 5-1      Community Risk Reduction

Chapter 5-2      Principles and Techniques of Fire and Life Safety Education

Chapter 5-3      Fire and Life Safety Education Messages

Chapter 5-4      Evaluation Techniques for Fire and Life Safety Education

Chapter 5-5      Educators as Public Information Officers and Effective Media Relations

Chapter 5-6      Reaching High-Risk Groups

Chapter 5-7      Youth Firesetting

Section 6  Characteristics of Materials and Products

Chapter 6-1      Fire Hazards of Materials

Chapter 6-2      Combustion Products and Their Effects on Life Safety

Chapter 6-3      Concepts and Protocols of Fire Testing

Chapter 6-4      Wood and Wood-Based Products

Chapter 6-5      Fibers and Textiles

Chapter 6-6      Upholstered Furniture and Mattresses

Chapter 6-7      Fire-Retardant and Flame-Resistant Treatment of Cellulosic Materials

Chapter 6-8      Additive Flame Retardants

Chapter 6-9      Dusts

Chapter 6-10    Metals

Chapter 6-11    Gases

Chapter 6-12    Medical Gases

Chapter 6-13    Ignitible (Flammable and Combustible) Liquids

Chapter 6-14    Polymeric Materials

Chapter 6-15    Pesticides

Chapter 6-16    Explosives and Blasting Agents

Chapter 6-17    Manufacture and Storage of Aerosol Products

Chapter 6-18    Solid and Liquid Oxidizers

Chapter 6-19    Organic Peroxides

Chapter 6-20    Tables and Charts

Chapter Section 7          Storage and Handling of Materials

Chapter 7-1      Storage and Handling of Solid Fuels

Chapter 7-2      Storage of Ignitible (Flammable and Combustible) Liquids

Chapter 7-3      Storage of Gases

Chapter 7-4      Storage and Handling of Chemicals

Chapter 7-5      Hazardous Waste Control

Section 8  Special Equipment

Chapter 8-1      Air-Moving Equipment

Chapter 8-2      Chemical Processing Equipment

Chapter 8-3      Material Handling Equipment

Chapter 8-4      Automated Equipment

Chapter 8-5      Lasers

Chapter 8-6      Protection of Electronic Equipment

Chapter 8-7      Heat Transfer Systems and Fluids

Chapter 8-8      Industrial and Commercial Heat Utilization Equipment

Chapter 8-9      Oil Quenching and Molten Salt Baths

Chapter 8-10    Stationary Combustion Engines and Fuel Cells

Chapter 8-11    Fluid Power Systems

Chapter 8-12    Industrial Refrigeration Systems

Chapter 8-13    Photovoltaic Systems

Chapter 8-14    Energy Storage Systems

Section 9  Processes and Facilities

Chapter 9-1      Woodworking Facilities and Processes

Chapter 9-2      Spray Finishing and Powder Coating

Chapter 9-3      Dipping and Coating Processes

Chapter 9-4      Plastics Industry and Related Process Hazards

Chapter 9-5      Metalworking Processes

Chapter 9-6      Cannabis Processing Facilities

Chapter 9-7      Storage and Bulk Handling of Grain Elevator and Milling Operations

Chapter 9-8      Protection of Records

Chapter 9-9      Semiconductor Manufacturing

Chapter 9-10    Oilseed Solvent Extraction Plants

Chapter 9-11    Protection of Wastewater Treatment Plants

Chapter 9-12    Fire Protection of Laboratories Using Chemicals

Chapter 9-13    Fire Protection of Telecommunications Facilities

Chapter 9-14    Electric Generating Plants

Chapter 9-15    Nuclear Facilities

Chapter 9-16    Mining and Mineral Processing

Chapter 9-17    Oxygen-Enriched Atmospheres

Section 10         Building Services

Chapter 10-1    Emergency and Standby Power Supplies

Chapter 10-2    Electrical Systems and Appliances

Chapter 10-3    Heating Systems, Boiler Furnaces, and Appliances

Chapter 10-4    Building Transportation Systems

Chapter 10-5    Air-Conditioning and Ventilating Systems

Chapter 10-6    Ventilation of Commercial Cooking Operations

Section 11         Fire Prevention Practices

Chapter 11-1    Waste Handling and Control

Chapter 11-2    Housekeeping Practices

Chapter 11-3    Site Design for Fire Safety

Chapter 11-4    Fire Hazards of Construction, Alteration, and Demolition of Buildings

Chapter 11-5    Welding, Cutting, and Other Hot Work

Chapter 11-6    Control of Electrostatic Ignition Sources

Chapter 11-7    Lightning Protection Systems

Section 12         Non-Emergency Fire Department Functions

Chapter 12-1    Planning for Public Fire-Rescue Protection

Chapter 12-2    Organizational Benchmarking and Performance Evaluation

Chapter 12-3    Needs Assessment and Hazard Analysis

Chapter 12-4    Managing Fire-Rescue Departments

Chapter 12-5    Information Management, Computer Technology, and GIS for Fire Station Locations and Response Protocols

Chapter 12-6    Liability of Fire Service Organizations for Negligent Firefighting

Chapter 12-7    Understanding and Addressing Discrimination and Harassment in the Fire Service

Chapter 12-8    Safety, Medical, and Health Issues and Programs

Chapter 12-9    Fire and Emergency Services Protective Clothing and Protective Equipment

Chapter 12-10 Effect of Building Construction and Fire Protection Systems on Firefighter Safety

Chapter 12-11 Training Programs for Fire and Emergency Service Personnel

Chapter 12-12 Fire Rescue Stations and Fire Service Training Centers

Chapter 12-13 Disaster Planning and Response Services

  Chapter 12-14  Public Emergency Services Alarm, Dispatch, and Communications Systems

Chapter 12-15 Pre-Incident Planning for Industrial and Municipal Emergency Response

Section 13         Fire Department Emergency Operations

Chapter 13-1    Fireground Operations

Chapter 13-2    Organizing Search and Rescue Operations

Chapter 13-3    Emergency Medical Services and the Fire Department

Chapter 13-4    Emergency Vehicles and Equipment

Chapter 13-5    Fire Streams

Chapter 13-6    Alternate Water Supplies

Chapter 13-7    Public Fire Protection and Hazardous Materials Management

Chapter 13-8    Managing the Response to Hazardous Materials Incidents

Chapter 13-9    Aircraft

Chapter 13-10 Wildland Fire Management

Chapter 13-11 Active Shooter/Hostile Event Operations

Chapter 13-12 Fireground Operations for Energy Storage Systems

Section 14         Detection and Alarm

Chapter 14-1    Fire Alarm and Signaling Systems

Chapter 14-2    Automatic Fire Detectors

Chapter 14-3    Notification Appliances

Chapter 14-4    Fire Alarm System Interconnections

Chapter 14-5    Inspection, Testing, and Maintenance of Fire Alarm and Signaling Systems

Chapter 14-6    Household Fire Warning Equipment

Chapter 14-7    Fire Protection Surveillance and Security Services

Chapter 14-8    Gas and Vapor Detection Systems and Monitors

Chapter 14-9    Carbon Monoxide Detection

Chapter 14-10 Fuel Gases Detection

Section 15         Water Supplies for Fixed Fire Protection

Chapter 15-1    Fixed Water Storage Supplies for Fire Protection

Chapter 15-2    Water Supply Requirements for Public Supply Systems

Chapter 15-3    Hydraulics for Fire Protection

Chapter 15-4    Water Supplies for Sprinkler Systems

Chapter 15-5    Corrosion in Fire Sprinkler Systems

Chapter 15-6    Fire Pumps

Chapter 15-7    Fire Pump Controllers and Power Supply Arrangements for Motor-Driven Fire Pumps

Section 16         Water-Based Fire Suppression Equipment

Chapter 16-1    Principles of Automatic Sprinkler System Performance

Chapter 16-2    Automatic Sprinklers

Chapter 16-3    Automatic Sprinkler Systems

Chapter 16-4    Supporting Water-Based Systems

Chapter 16-5    Sprinkler Systems for Storage Facilities

Chapter 16-6    Residential Sprinkler Systems

Chapter 16-7    Ultra-High-Speed Water Spray Systems

Chapter 16-8    Water Mist Fire Suppression Systems

Chapter 16-9    Water Spray Protection

Chapter 16-10 Standpipe and Hose Systems

Chapter 16-11 Care and Maintenance of Water-Based Extinguishing Systems

Section 17         Fire Suppression Systems and Portable Fire Extinguishers

Chapter 17-1    Carbon Dioxide and Application Systems

Chapter 17-2    Chemical Extinguishing Agents and Application Systems

Chapter 17-3    Characteristics and Hazards of Water and Water Additives for Fire Suppression

Chapter 17-4    Foam Extinguishing Agents and Systems

Chapter 17-5    Portable Fire Extinguisher Applications, Use, and Maintenance

Chapter 17-6    Clean Agents and Systems

Chapter 17-7    Application of Gaseous Agents to Special Hazards Fire Protection

Chapter 17-8    Explosion Prevention and Protection

Section 18         Confining Fires

Chapter 18-1    Confinement of Fire in Buildings

Chapter 18-2    Interior Finish

Chapter 18-3    Smoke Movement in Buildings

Chapter 18-4    Venting Practices

Chapter 18-5    Firestopping

Chapter 18-6    Deflagration Venting

Section 19         Structural Fire Protection

Chapter 19-1    Fundamentals of Structurally Safe Building Design

Chapter 19-2    Types of Building Construction

Chapter 19-3    Modular Construction

Chapter 19-4    Fire Resistance of Structural Members and Assemblies

Chapter 19-5    Structural Fire Safety in One- and Two-Family Dwellings

Chapter 19-6    Analyzing Structural Fire Damage

Chapter 19-7    Structural Fire Safety Calculation Methods

Section 20         Protecting Occupancies

Chapter 20-1    Assessing Life Safety in Buildings

Chapter 20-2    Board and Care Facilities

Chapter 20-3    Lodging Establishments and University Housing

Chapter 20-4    Apartment Buildings

Chapter 20-5    One- and Two-Family Dwellings

Chapter 20-6    Manufactured Housing

Chapter 20-7    High-Rise Buildings

Chapter 20-8    Assembly Occupancies

Chapter 20-9    Mercantile Occupancies

Chapter 20-10 Business Occupancies

Chapter 20-11 Educational Occupancies

Chapter 20-12 Day-Care Occupancies

Chapter 20-13 Detention and Correctional Occupancies

Chapter 20-14 Health Care Occupancies

Chapter 20-15 Storage Occupancies

Chapter 20-16 Museums, Libraries, and Places of Worship

Chapter 20-17 Industrial Occupancies

Chapter 20-18 Occupancies in Special Structures

Section 21         Transportation Fire Safety

Chapter 21-1    Passenger Vehicle Fires

Chapter 21-2    Fire Safety in Commercial Vehicles

Chapter 21-3    Automotive and Marine Service Station Operations

Chapter 21-4    Alternative Fueled Vehicles and Fueling

Chapter 21-5    Fuel Cell Vehicles

Chapter 21-6    Recreational Vehicles

Chapter 21-7    Fixed Guideway Transit and Light Rail Systems

Chapter 21-8    Rail Transportation Systems

Chapter 21-9    Marine Vessels

Chapter 21-10 Road Tunnels and Bridges

Index

هنگام ساخت یک ساختمان جدید ، معماران ، مهندسان ، پیمانکاران و مالکان ضروری است که از جدیدترین کدها و استانداردها پیروی کنند تا حداقل سطح ایمنی فعلی برای یک ساختمان در نظر گرفته شود. این حداقل سطح ایمنی اغلب با قوانین و استانداردهای توافقی که توسط سازمان های مسئول حقوقی ساخت و ساز ساختمان می باشد ایجاد شده است. این کدها و استانداردها به طور مداوم در حال تغییر هستند و با فناوری جدید سازگار می شوند و شکاف های ایمنی را برطرف می کنند. اما در مورد ساختمان های موجود چطور؟ آیا باید آنها را به آیین نامه تصویب شده جدید الزام نمود؟ پاسخ اغلب پیچیده است و به ضوابط محلی و نوع تصرف بستگی دارد. نمونه ای از این پیچیدگی زمانی رخ می دهد که الزامات ساخت و ساز در کد NFPA5000  و NFPA101 در خصوص ساختمان های موجود را با هم مقایسه می کنیم ، هر دو کد ساختمان موجود را به عنوان ساختمانی که قبل از تاریخ لازم الاجرا شدن ساخته شده باشد تعریف می کنند ، با این حال ، این دو کد با آنها رفتار بسیار متفاوتی دارند. با نگاهی به فصل یک هر دو کد عبارت دامنه و هدف و محل کاربرد کدها بیان شده است که هدف کلی آنها شامل ساختمان های موجود نمی گردد مگر اینکه تغییر کاربری ، سطحی از ساختمان بازسازی و توسعه بنا داشته باشد مشمول قوانین و ضوابط ساختمان های جدید می باشد. البته در کد NFPA5000 بیان شده است که ،ساختمان هایی که رسما مجاز شده اند ، به این معنا که مطابق با ویرایش های قبلی طراحی و ساخته شده اند می توانند در حالت اولیه خود باقی بمانند و مشمول شرایط کدهای جدید نیز نمی باشد به عنوان مثال در NFPA5000 نسخه 2021 بیان شده است که تمام خانه های تازه ساخته شده یک و دو خانواری باید با سیستم اسپرینکلر (سیستم اطفای حریق اتوماتیک) در برابر آتش محافظت گردد این الزام اولین بار در ویرایش 2006 معرفی شد و ویرایش های قبلی NFPA5000 این الزام را نداشتند. مفهوم مجاز رسمی که برای ساختمان های موجود ذکر شده است به این معنا نیست که سطح فعلی ایمنی مورد انتظار در ساختمان جدید کافی نیست ، بلکه اکثریت ساختمان ها در ایالت متحده و سطح جهان تحت حداقل سطح ایمنی در زمان ساخت خود می باشند و این سطح امروزه تکامل یافته است و نیاز به بهبود عطف به ماسبق شدن همه ساختمان ها برای مطابقت با قوانین و استانداردهای فعلی ممکن است پر هزینه باشد و می تواند مشکلات قابل توجهی را بر صاحبان ساختمان تحمیل نماید. با این حال مواقعی وجود دارد که خطر بیشتر از هزینه است ، مانند تصویب NFPA101 ویرایش 2021 که تمام خانه های سالمندان اعم از جدید و موجود الزام به طراحی و نصب سیستم اسپرینکلر (سیستم آب پاش خودکار) می کند . در فرایند توسعه کدها و استانداردها متخصصین و کارشناسان حفاظت از حریق به این نتیجه رسیده اند که خطر آتش سوزی برای ساکنین خانه های سالمندان برای برآورده ساختن حداقل سطح ایمنی ، نیازمند به سیستم اسپرینکلر می باشند .

همانطور که می بینید ، پاسخ به این سوال که آیا همه ساختمان های موجود باید بهسازی شود تا حداقل سطح ایمنی را برآورده نمایند ، شامل مواردی از قبیل خطر آتش سوزی در یک ساختمان ، تغییر کاربری ، توسعه بنا و بازسازی می باشد . مهم ترین هدف در اینکه همه ساختمان ها موجود و جدید بر این می باشد که حداقل سطح ایمنی خواسته شده بر اساس ارزیابی ریسک آتش و قوانین و آیین نامه ها و استانداردهای جدید را رعایت نمایند.

نویسنده: Robin Zevotek رابین زووتک / کارشناس ارشد حفاظت از حریق / کارشناس متخصص انجمن حفاظت از حریق NFPA

ترجمه و ویرایش : hamed heydari حامد حیدری /کارشناس ارشد مدیریت ایمنی و آتش نشانی شهری

منبع : سایت انجمن حفاظت از حریق NFPA

عنوان انگلیسی:

Guideline for Design and Installation of Sprinkler Systems

عنوان فارسی :

دستورالعمل طراحی و نصب شبکه‌های بارنده خودکار اطفای حریق (اسپرینکلرها)

تاریخ تصویب :1400/09/08 ضوابط فنی (نشریه)  :0822

شماره بخشنامه :1400/441348

تاریخ اجرا : 1401/01/01

کد ضابطه :03140101-1400-0822-0-0-FA  نوع دستورالعمل :گروه 3 (لازم‌الاجرا)

لینک دانلود مستقیم: دریافت

به طور طبیعی با سرد شدن هوا و قرار گرفتن در فصلی سرد، استفاده از وسایل گاز سوز در منازل و محیط های کاری افزایش می‌یابد، اما در این خصوص نیاز است تا با رعایت اصول ایمنی از وقوع برخی حوادث جلوگیری کنیم. زندگی ایمن در این قسمت شما را با انواع و اقسام وسایل گرماساز آشنا می کند. وسایلی که می تواند فصل پاییز را برای شما گرم و مطبوع و خوشایند کند.

آبگرمکن:
یکی از وسایل گازسوزی که عمدتاً پس از لوله کشی گازمنازل تهیه می شود، آبگرمکن می باشد. این وسیله که همانند وسایل گازسوز دیگر بخودی خود هیچ خطری ندارد و در واقع جهت استفاده و به منظور راحتی و آسایش خانواده تامین می شود، چنانچه اصول ایمنی درکار کردن با آن رعایت نشود می تواند خطر ساز و فاجعه آفرین باشد.
لازم است به این نکته توجه شودکه نصب آبگرمکن در حمام یا فضایی که بطور عادی در آن هوا جریان ندارد باعث کمبود اکسیژن شده و ایجادخفگی می کند ضمن اینکه نصب هرگونه وسیله گازسوز در حمام مغایر اصول ایمنی است.
آبگرمکن دیواری در حدود دو تا سه برابر یک آبگرمکن زمینی نیاز به مصرف گاز دارد و در نتیجه اکسیژن موجود در فضای مسکونی را به سرعت مصرف کرده و در صورتی که هوا جریان نداشته باشد، کمبود اکسیژن در فضای آپارتمان منجر به بدسوزی آبگرمکن و تولید گاز سمی co می‌کند. بنابراین همواره بایستی برای دستگاههای گازسوز و خصوصاً آبگرمکن دیواری پیش بینی‌های لازم در رابطه با ورود هوای تازه صورت گیرد.
1- در ساختمان‌های کوچکتر از ۵۰ متر مربع بدلیل فضای محدود و در صورتی که دریچه های تهویه و امکان ورود هوای تازه پیش بینی نشده باشد، نصب آبگرمکن دیواری می‌تواند حادثه‌ساز باشد.
۲- از نصب آبگرمکن دیواری در توالت و حمام جداً خودداری نمائید.
3- از نصب آبگرمکن دیواری در مغازه هایی که برای استراحت شبانه کارکنان استفاده می‌شود خودداری نمائید.
پس همیشه یادتان باشد آبگرمکن و سایر وسایل گاز سوز را هرگز در حمام و فضاهای محدود و بدون تهویه نصب نکنید.

خاری های گاز سوز:
1- در صورتیکه بعد از فصل سرما بخاری را جمع آوری می کنید حتما انتهای شیر را با در پوش مسدود نمایید و درهنگام وصل مجدد از افرادبا صلاحیت کمک بخواهید.
۲- یکی از نکات اساسی این است که همیشه اجازه بدهید هوای کافی برای تنفس شما و جهت سوختن بخاری گازسوز به اتاق برسد. وجود روزنه های زیر دربها برای این منظور مفید می باشند. بنابراین روزنه های زیر دربها را با اشیاعی همچون پارچه، پتو و … مسدود نکنید.
۴- از صحیح سوختن گاز و سلامت بخاری بوسیله افراد ذیصلاح مطمئن شوید.
۵- از سلامت دودکش مربوط به بخاری اطمینان حاصل نمایید.
۶- از تبدیل بخاری و سایر وسایلی که با سوختهای دیگر مورد استفاده قرار می گیرند به وسایل گازسوز جدا خودداری کنید.
هر بخاری و یا سایر وسایل گاز سوز باید به یک دودکش مجزا و مجهز به کلاهک متصل باشند.
۷- قرار گرفتن پرده، لباس، رختخواب، ظروف پلاستیکی و سایر اشیاء قابل اشتعال در مجاورت بخاری می تواند سبب وقوع آتش سوزی در منزل گردد.
۸- درصورتیکه احساس کردید سوخت بخاری ناقص بوده و یا باشعله آبی نمی سوزد به آن بی‌تفاوت نمانید، ممکن است این نقص ناشی از نرسیدن هوای کافی به بخاری باشد.
دقت نمایید بخاری بایستی همواره با شعله آبی بسوزد.

شومینه:
شومینه وسیله گرمایشی است که در سالهای اخیر بیشتر به عنوان دکور و تجملات از آن استفاده می شود. توجه داشته باشید وسائل گازسوز فقط می تواند نیازهای گرمایشی را تأمین نماید و هر نوع بهره برداری فرعی و احیاناً غیراستاندارد و نا ایمن از آنها می تواند پیامدهای خطرناکی داشته باشد.
جهت ایمنی بیشتر توجه شما را به نکات ذیل جلب می نماید:
به منظور جلوگیری از خطر نشتی گاز، شومینه بایستی مجهز به ترموکوپل و شیر جداگانه قطع و وصل باشد.
نحوه ساخت تنوره آجری شومینه بایستی به نوعی باشد که اولاً به سهولت مکنده گازهای حاصل از احتراق باشد و ثانیاً جهت دهنده گازهای حاصل از احتراق به سمت بالا و دودکش فلزی تعبیه شده(دربخش فوقانی)باشد.
اجاق شومینه بایستی کاملاً در راستا و زیر دودکش قرار داده شود تا گازهای حاصل از احتراق به فضای اتاق نفوذ نکند.
برای خروج سهل و ایمن گازهای حاصل از احتراق از دودکش به قطر ۱۵ سانتیمتر استفاده شود.
نصب شومینه در آپارتمانهای کوچک می تواند خطرساز باشد. در اینگونه مواقع ترجیحاً از بخاری گازی استفاده شود.
دودکش شومینه بایستی بدون درز تا بالای بام ادامه داشته و حتماً دارای کلاهک H باشد.
شیر شومینه را در پایان فصل زمستان بسته و خروجی آنرا با درپوش مسدود نمایید.
به هیچ عنوان به منظور رقص نور شعله، شومینه را عمداً زردسوز ننمائید. شعله زرد به معنی تولید گازسمی مونواکسیدکربن در دستگاه می باشد.
با توجه به امکان نفوذ گازسمی(CO) از درزهای دودکش آجری به ساختمان حتی الامکان درشومینه ازدودکش آجری استفاده نگردد.
دودکش شومینه مستیماًتابالای بام(بدون استفاده از زانوهای متعدد) ادامه داشته باشد.
شیرشومینه بایستی خارج ازآن قرارداده شود تا در هنگام آتش سوزی احتمالی بدون هرگونه آسیب بتوان گاز را قطع نمود.
ارتفاع دهانه نمای دودکش نبایستی آنقدر زیاد باشد که بخشی از گازهای حاصل ازاحتراق به محل سکونت شما نفوذ نماید. برای ساخت شومینه نیاز به مشاوره با کارشناسان معتبر می باشد.
بدلیل انتقال حرارت از اجاق شومینه به رابط شیر اصلی گاز حتماً بایستی از لوله های مسی فشارقوی و اتصالات مطمئن استفاده شود.
قبل ازروشن نمودن شومینه حتماً از بازبودن دریچه شومینه(دمپر) اطمینان حاصل نمایید. چنانچه دمپر درحالت بسته باشد، تمامی گازهای سمی ناشی از احتراق به فضای مسکونی برگشته و خطرناک می باشد.

اجاق گاز:
1- اجاق گازهای بزرگ و سایر وسائل گازسوزی که به طور ثابت در یک محل نصب می شوند باید بوسیله لوله فلزی به سیستم لوله کشی ساختمان وصل گردند.
۲-در هنگام روشن کردن اجاق گاز ابتدا شمعک یا کبریت را روشن و سپس شیر گاز را باز کنید.
۳- در اجاق گازهائی که پیلوت(شمعک) ندارند همیشه ابتدا کبریت را روشن و سپس شیر گاز را باز کنید.
۴ – اگر اجاق گاز و وسائل گازسوزی که مورد استفاده شما قرار می گیرند دارای پیلوت(شمعک) می باشند چنانچه بعد از باز کردن شیر گاز مشعل روشن نشود معلوم میشود که پیلوت میزان نیست و یا خاموش شده است. در هر حال باید فوراً شیر اصلی را بست و بوسیله افراد خبره به بررسی و رفع علت پرداخت.
۵- سررفتن ظرف غذا و مانند آنها برروی اجاق گاز ممکن است باعث خاموش شدن گاز گردد. بنابراین هنگام استفاده از اجاق گاز باید دقت شود که ظرف غذا سر نرود.چنانچه این عمل اتفاق افتاد و شعله خاموش شد باید فوراً شیر گاز را بسته و پس‌از خارج کردن گازمنتشر شده در فضای آشپزخانه، اجاق گاز را تمیز و آماده روشن کردن مجدد نمود.
۶- همیشه مراقب باشید که مشعلهای اجاق گاز و ضمائم آن کاملاً تمیز و مرتب باشد تا گاز بتواند به راحتی و به اندازه کافی به مشعل برسد و با شعله آبی بسوزد.
۷- برای نظافت اجاق گازباید هفته ای یک یا دو دفعه شیر مصرف مربوطه را بسته و مشعلها و ضمائم آن را از جای خود بیرون آورده و پس‌از تمیزکردن و شستن، کاملاً آنها را خشک‌کرده و دوباره در جای خود قرار داده شود.
۸- از وارد آوردن ضربه بوسیله دیگ و سایر ظروف سنگین بر روی اجاق گاز جداً خودداری کنید زیرا این عمل باعث سست شدن اتصالات و نشت گاز می شود.
۹- وسایل گازسوزمخصوصاً اجاق گاز رادر محل وزش جریان باد مانند مقابل باد بزن های برقی، پنجره و… قرار ندهیدزیرا این عوامل باعث خاموش شدن شعله می شوند و درنتیجه چون شیر اجاق باز است گاز در فضا پراکنده می شود و تولید خطر و آتش سوزی می کند.

یادآوری:
بدین ترتیب در رابطه با استفاده صحیح از اجاق گاز شش نکته بسیار مهم است.
1- ابتدا کبریت را روشن و سپس شیر گاز را باز کنید.
۲- اجاق گاز باید همیشه با شعله آبی بسوزد.
۳- از وارد آوردن ضربه بوسیله ظروف سنگین روی اجاق گاز خودداری نمایید.
۴- اجاق گاز و سایر وسایل گاز سوزرا درمعرض کوران هوا و جریان باد قرار ندهید.
۵- از سر رفتن ظروف غذادرروی اجاق گاز جلوگیری نمایید.
۶ – حتی الامکان از اجاق گازهای مجهز به ترموکوپل استفاده کنید

دودکش ها:
وسایل گازسوز نیز همانند سایر وسایل مشابه جهت روشن شدن و سوختن مناسب نیاز به هوا دارند و تنها راه ارتباطی آنها با فضای خارج از ساختمان از طریق دودکش می باشد. گاز گرفتگی از جمله حوادثی است که معمولا در اثرفقدان دودکش مناسب برای وسایل گازسوز به خصوص بخاری و آبگرمکن و عدم تهویه کافی درفضای اتاق روی میدهد. سوختن ناقص گاز و تجمع گازهای مسموم کننده و یا حتی کمبود اکسیژن سبب مسمومیت افرادی که درچنین فضایی تنفس می کنند شده و ممکن است به مرگ آنها منتهی شود. بنابراین برای جلوگیری از خطرات ناشی از سوختن ناقص وسایل گازسوز و گازگرفتگی به این نکات دقیقاً توجه شود.
هر وسیله گاز سوز باید دارای یک دودکش استاندارد و مجزا ومجهز به کلاهک باشد.
همواره محل اتصال دودکش به وسایل گازسوز را بازرسی و از آببندی و ثبات آنها اطمینان حاصل نمایید.
مسدود شدن دودکش سبب سوخت ناقص و ایجاد گازهای خطرناک و مسموم کننده وبرگشت چنین گازهایی به داخل فضای زندگی گردیده و باعث گازگرفتگی ومرگ می شود.
دودکش وسایل گاز سوز در محل عبور از شیشه های پنجره نباید مستقیماً با شیشه در تماس باشد. زیرا در چنین صورتی امکان شکستن شیشه در اثر حرارت و لق شدن و افتادن دودکش وجود دارد.
در صورتیکه دودکش از پنجره به بیرون هدایت شده است باید دارای حداقل یک متر ارتفاع عمودی از محل خروج از پنجره باشد.
هر چند وقت یکبار کلاهک دودکش های وسایل گازسوز را بازرسی وچنانچه کلاهک افتاده باشد آنرا در محل خود نصب کنید. قابل ذکر است که کلاهک علاوه بر اینکه از نفوذ باران و برف و افتادن سایر اشیا به داخل دودکش جلوگیری می کند، در منظم سوختن وسیله گازسوز نیز موثر است. ضمناً از فشردن بیش از اندازه کلاهک که باعث تغییر حالت وگرفتگی منافذ خروج گازهای دودکش می شود نیز خودداری کنید.
انتهای دودکش های توی کار باید حداقل ۱ متر از سطح پشت بام بالاتر باشد.
هر وسیله گازسوز بایستی دارای دودکش مناسب و بدون اشکال جهت تخلیه گازهای حاصل از احتراق به فضای آزاد باشد و هرگونه نقص و نارسایی و رعایت ننمودن استانداردها در این مورد موجب حادثه خواهد گردید.
در هنگام ساخت، خرید واجاره منزل به دودکش وسایل گازسوز کاملاً توجه فرمائید و تا حدالامکان از خرید و اجاره خانههائی که فاقد دودکش مناسب در داخل دیوار می باشد خودداری فرمائید.
تمام دودکش های وسائلگازسوز بایستی حتماً مجهز به بخش عمودی متناسبوکلاهک H باشد.
از قراردادن خروجی دودکش به صورت افقی با کلاهک و یا بدون کلاهک در زیر سقف و بالکن جداً خودداری فرمائید.
دودکش در داخل دیوار وخارج آن و محلاتصال بهوسیله گازسوز بایستی کاملاً آببندی باشد. هردرز کوچکی میتواند باعث خروج گازهای حاصل از احتراق و حادثه گردد.
حتیالامکان از نصب زانوی اضافی در مسیر دودکش خودداری نمائید. زیرا زانو کارآئی دودکش را کاهش میدهد.
به هیچ عنوان دودکش وسایلگازسوز وهواکش)فن(را از یک لوله یا کانال مشترک عبور ندهید.
برای دودکش داخل و بیرون دیوار به هیچ عنوان از لولههای پلاستیکی و غیر مقاوم در برابر حرارت استفاده نشود.
دودکش باید از ورقهای ضد زنگ(گالوانیزه) و نسبتاً ضخیم انتخاب شود.
آبگرمکن و بخاری حتماً بایستی مجهز به دودکش باشد. از نصب این وسیلهها بدون دودکش در محیطهای بسته جداً خودداری نمائید.
استفاده از دودکشهای مشترک بایستی با نظر متخصصین و مهندسین مشاور تأسیساتی انجام گردد.
استفاده از دودکشهای آکاردئونی آلومینیومی بعلت عدم امکان آببندی در ابتدا و انتها خطرناک میباشد.
از قراردادن قطعات لوله دودکش بصورت لب به لب خودداری نمائید و حتماً از دودکشهای نوع نر و ماده که باعث آببندی در محل اتصال و عدم خروج گازهای حاصل از احتراق خواهد شد، استفاده نمائید.
ازاضافه نمودن به طول بخش افقی دودکش در قسمتهای فوقانی ساختمان جهت ساخت اطاقک و انباری بر روی بام خودداری نمائید. در هنگام ساخت طبقهای جدید دودکشهای قدیمی را عمودی و استاندارد ادامه داده و در حین عملیات ساختمانی دودکش را در مقابل ریزش مصالح و نخاله ساختمانی و انسداد داخلی کاملاً محفوظ نگهدارید.
هنگام عبور دودکش از داخل دیوار و تقاطع آن بایستی قطر لوله فلزی کاملاً یکسان باشد کمکردن قطر لوله هنگام خروج از ساختمان)دیوار یا سقف(مجاز نمیباشد.
ازنصب دودکش درحیاط خلوتهای رو بسته خودداری نمائید. داکت دودکشها باید خروجی از بالا و پایین به هوای آزاد داشته باشد و به هیچ وجه هیچگاه بالای داکت مسدود نگردد.
دودکشها را مرتباً بازرسی نمائید و از آزادبودن مسیر دودکش اطمینان حاصل نمائید.
اطراف لولههای دودکش موجود در موتورخانه بایستی کاملاً آببندی گردد تا از نفوذ گازمونواکسید کربن(CO) به داخل بنا و یا موتورخانه جلوگیری شود.
در هنگام هرگونه ساخت و ساز مراقب باشید، مصالح ساختمانی بداخل دودکشها ریخته نشود و راه ورودی دودکش را مسدود نکرده باشد.
هر ساله قبل از روشن کردن وسائل گرمازا، مراقب باشید مسیر دودکشها توسط پرنده ای لانهسازی و مسدود نشده باشد.
بخش عمودی)خروجی(دودکش حداقل بایستی ۳ برابر بخش افقی درنظر گرفته شود و حداقل ارتفاع بخش عمودی نبایستی از یک متر کمتر باشد.
از تغییر قطر در خروجی دودکش و کم کردن سایز آن خودداری نمائید.
جهت جلوگیری از پدیده خطرساز «مکش معکوس» در ساختمانها لازم است بر روی قسمت زیرین درب ورودی هر آپارتمان از دریچه تهویه کرکره ای یا آیفونی مناسب به طول ۵۰×۲۰ سانتیمتر استفاده گردد. همچنین زیر دربهای ورودی اطاق خواب ها نیز حدود ۳ تا ۵ سانتیمتر بازباشد.
انتهای کلیه دودکشها بایستی حداقل یک متر از سطح پشت بام بالاتر بوده و از دیوارههای جانبی نیز حداقل یک متر فاصله داشته باشد و حتی المقدور ازکلاهک Hاستفاده گردد.
قسمت عمودی دودکش بایستی برروی پایههای مناسب قرارگیرد تا وزن آن به پایه منتقل شود و از کج شدن آن جلوگیری بعمل آید. ضمناً بخش عمودی دودکش برروی نماها بایستی توسط بستهای مناسب به دیوار محکم گردد. همچنین مراقب چرخش کلاهک به سمت زمین باشید، در این صورت اینگونه دودکشها کارآئی لازم را ندارند و عدم خروج گازهای حاصل از احتراق جان شما را تهدید میکند.
رعایت موارد فوق موجب جلوگیری از پس زدن و بازگشت گازهای سمی وسایل گازسوز به داخل منازل(مکش معکوس) می شود.
عبور دودکش ازفضای داخل سقف کاذب و علی الخصوص حمام به دلیل امکان پوسیدگی و نشت گاز منواکسیدکربن خطرناک است.
دمپر خروجی دودکش شومینه(قبل از روشن کردن) بایستی کنترل تا از سلامت حرکت دمپر(دریچه داخلی که توسط زنجیرباز و بسته می شود) و باز و بسته شدن آن اطمینان حاصل شود، در صورت باز نشدن دمپر، گاز منواکسید کربن فضای ساختمان را مسموم مینماید.
جهت تأمین هوای مورد نیاز وسایل گازسوز از قبیل آبگرمکن دیواری و بخاری در آپارتمانهای محدود ضروری است دریچه تهویه ای در محل مناسب(ترجیحاٌ پشت وسیله گازسوز) که به هوای آزاد مرتبط است تعبیه شود.
دودکش بایستی مجهز به بست نگهدارنده باشد و در محل خود محکم شود.
برای شومینه به دلیل امکان پس زدن گازهای حاصل از احتراق بهتر است از دودکش به قطر ۱۵ سانتی متر استفاده کرد.
حتی الامکان از دودکشهایی که از پنجره به بیرون هدایت میشوند بایستی اجتناب نمود. چنانچه ناچاراً دودکش از پنجره به بیرون هدایت شود باید به روش صحیح و کاملاً محکم در محل خروج از پنجره مهار و مجهز به کلاهک شود و حداقل دارای ۱ متر ارتفاع از محل خروج باشد. در صورتیکه هنگام بهرهبرداری و روشن بودن وسیله گازسوزبا آزمایش قرار دادن دست بر روی دودکش مشاهده گردید که دودکش مذکور سرد می باشد از این دودکش بایستی صرفنظر نموده و ضروری است دودکشی تعبیه گردد که تا بالای بام ادامه داشته باشد.
اتصال خروجی دودکش به درز انبساط بین دو ساختمان می تواند باعث نفوذ گاز منواکسیدکربن از منافذ به هر کدام از این ساختمانها شود.
به منظور وجود هوای کافی و پرهیز از سوختن ناقص در وسایل گازسوز بایستی راه ورود هوا به داخل اتاقها توسط روزنه های مناسب(در زیر دربها، دریچه های کرکرهای پایین دربها و...) یجاد شود. این موضوع به ویژه در اتاقهای کوچک و فضاهای زیرزمینی از اهمیت و حساسیت فوقالعاده ای برخوردار است. در این راستا لازم است توجه فرمائید که معمولاً یک بخاری در حدود ۱۵ برابر حجم گاز مصرفی به هوای تازه جهت سوختن نیاز دارد.یک بخاری معمولی خانگی بایستی درحدود ۱۵متر مکعب در ساعت هوای تازه دریافت کند تا قادر به سوزاندن مناسب گازطبیعی باشد. بنابراین ملاحظه می شودکه منافذ ورود هوا چه تأثیر حیاتی در این رابطه دارند.
مسدودشدن دودکش لوازم گازسوز(حتی درحد جزئی) باعث ناقص سوزی و پس زدن گازهای سمی به فضای اتاق می شود. همواره از مسدود نبودن دودکشها اطمینان حاصل فرمائید.
به منظور نصب دودکش وسایل گازسوز از کمترین تعداد زانو استفاده شود زیرا در اینصورت مکش دودکش کم شده و موجب پس زدگی گازهای خطرناک حاصل از احتراق می شود.
توصیه می شود در طراحی و ساخت ابنیه نوساز، دودکش کلیه وسایل گازسوز پیش بینی شود و نقشه مربوطه توسط مهندس ناظر تأیید شود. نصب دودکش بعد از اتمام پروژه بر روی نما در ساختمانهای جدیدالاحداث کاملاً بی مورد است.
مراقب باشید البسه آویزان شده شما در تراس، دودکش همسایه پایین را مسدود نکند.
دودکش و اتصالات مربوطه در حیاط خلوت و داکتها بایستی حتماً دارای بست و تکیه گاه مناسب باشد.
دودکشهای آجری به دلیل نفوذ گاز از درزها به سایر قسمتها خطرساز میباشد.
دودکش شوفاژ براساس ظرفیت مربوطه و بایستی دارای قطر مناسب باشد.ضمناً حداقل قطر برای کمترین مصرف دستگاه های شوفاژ لوله به قطر۲۰ سانتیمتر پیشنهاد میشود.
برای کلیه آبگرمکن های دیواری دودکش به قطر ۱۵ سانتیمتر به بالا پیشنهاد میشود.
دریچه دودکش بایستی بالاتر از وسیله گازسوز قرارگیرد و نصب هرگونه دودکش از ارتفاع دستگاه به سمت ارتفاع پائین تر(شیب از وسیله گازسوز به سمت زمین) خطرناک است و موجب پس زدن محصولات سمی احتراق می شود.
به ازای هر زانوی ْ۹۰ در دودکش، لازم است به ارتفاع بخش عمودی اضافه گردد.
حتی الامکان در آپارتمانهای زیر ۵۰ متر مربع سیستم گرمایش بوسیله شوفاژ انجام شود و از وسایل گرمایشی همچون بخاری یا آبگرمکن دیواری استفاده نشود.
ساخت حمام در کنار شوفاژخانه خطرناک و حادثه ساز است.
نصب دو وسیله گاز سوز شومینه و بخاری در آپارتمانهای کوچک و استفاده همزمان از آنها میتواند احتمالاٌ آثار زیانباری را به بار آورد.
نسبت به مشاهده شعله زرد رنگ در وسائل گازسوز بی تفاوت نباشید چون این مشکل ناشی از نرسیدن هوای کافی یا نقص در دستگاه گازسوز و… است.
هرگونه نشتی لوله های آب گرم خطرناک است چون در این صورت باعث مدام سوزی آبگرمکن گازی میشود. این موضوع باعث مصرف سوخت بیشتر، اکسیژن بیشتر و در نهایت خطراحتمالی میشود.
اگر در منزل دچار سردرد، سرگیجه، تهوع و … می شوید علت در وسایل گازسوز نیز می تواند باشد. معمولاً در اثر نبودن هوای کافی و عیوب وسایل گازسوز عمل احتراق مختل می گردد و گازهای مضر و خطرناک تولید و در سطح خانه پخش می شودکه موجب عوارض بعدی می شود.
داکت مسیر دودکشها و آپارتمانها در بالای بام و طبقه همکف(در ابتدا و انتها) حتی الامکان بایستی باز و به فضای آزاد راه داشته باشد تا اگر نشتی در مسیر دودکش بوجود آمد به بیرون هدایت شود و به داخل ساختمان نفوذ نکند.
برای پکیج منازل بدلیل مصرف بالا حتی الامکان بایستی از دودکش به قطر ۱۵ سانتی متر و بیشتر استفاده شود.
استفاده از گچ و مصالح ساختمانی برای پرکردن فواصل و درزهای ما بین دودکشها در داخل دیوار ساختمان موجب گرفتگی گردیده وحوادث بسیاری را باعث شده است از این کار جداً خودداری نمائید.
استفاده از سطل آب و قراردادن دودکش در آن جهت تصفیه گازهای سمی به جای نصب دودکش استاندارد خطری جدی برای مصرفکنندگان گاز طبیعی)حتی در فضاهای کوچک نظیر مغازه و فروشگاه(میباشد. حوادث مرگباری از این باور غلط تاکنون بروز کرده است.

آزمایش دودکش
برای اطمینان از صحت عملکرد دودکش ۳ آزمایش آسان ذیل را میتوان انجام داد.
ساده ترین آزمایش هر دودکش دست زدن و لمس آن است. سردی دودکش نشانه عدم عبور گازهای سمی حاصل از احتراق وسیله گازسوز و زنگ خطری برای شما است. وقتی وسیله گازسوز کار می کند بایستی دودکش داغ باشد و نوک انگشتان داغی آنرا حس کند.
آزمایش بعدی استفاده از شمع و یا شعله کبریت در محل دریچه و مبدأ دودکش در اتاق(محل مصرف) میباشد. با قرار دادن کبریت روشن درابتدای دریچه بایستی شعله به سمت داخل دودکش کشیده شود. این موضوع نشانه کـارکردن و مکش مناسب دودکش و در صورتیکه تغییری در شعله ایجـاد نشود نشان دهنده عدم مکش مناسب دودکش میباشد.
هنگام خرید و یا اجاره خانه و قبل از وصل وسایل گازسوز به دودکش، مسیر دودکشها را بایک وزنه و طناب محکم از پشتبام تا محل دریچه و مبدأدودکش کنترل نمائید تا از بازبودن آن کاملاً مطمئن شوید.

شیلنگ های گاز:
1- رعایت نکات ایمنی درخصوص استفاده از شیلنگ‌های مناسب برای اتصال وسائل گازسوز به لوله‌کشی ساختمان از اهمیت ویژه و حساسی برخوردار می‌باشد و چنانچه این موارد نادیده و یا کم اهمیت شمرده شوند در نهایت باعث بروز اتفاقات ناگواری خواهند بود.
۲- شیلنگ‌های لاستیکی معمولی در برابر ترکیبات نفتی و گازی به سرعت فاسد می‌شوند. به همین دلیل برای وصل کردن اجاق گاز و سایر وسایلی که استفاده از شیلنگ برای اتصال آنها به سیستم لوله‌کشی گاز مجاز شناخته شده، باید از شیلنگ‌های لاستیکی تقویت شده(چند لایه) که مخصوص گاز ساخته شده است استفاده نمود.
۳- برای وصل کردن بخاری به لوله‌کشی گاز هرگز از شیلنگ‌های آب و … غیراستاندارد استفاه نکنید.
۴- شیلنگهایی که ترک دارد را قبل از نشتی گاز حتماً تعویض کنید.
۵- شیلنگ‌های لاستیکی را باید هرچند مدت یکبار مورد بازدید قرارداد تا اطمینان حاصل شود که شیلنگ‌های مورد استفاده سوراخ ‌نشده، ترک برنداشته و از محل بست بریده نشده باشند.
۶- شیلنگ‌های گاز را در محل اتصال به شیر و دستگاه گازسوز بوسیله بست فلزی مناسب(مجهز به نوار لاستیکی) داخلی مهار کنید و هیچگاه از شیلنگ‌های فرسوده و غیر استاندارد استفاده نفرمائید.

کنتور:
قبل از اینکه وسائل گاز سوز خود را به سیستم لوله کشی گاز طبیعی وصل نمایید لازم است به چند نکته مهم توجه داشته باشید:
لوله‌کشی داخلی توسط شرکت مجری تحت فشار هوا قرارگرفته و هیچگونه افت فشار درگیج(فشار‌سنج) مشاهده نشود. کم شدن فشارداخلی نشانه نشتی در لوله‌کشی گاز می‌باشد.
مطمئن شوید جهت لوله‌کشی از اجناس استاندارد استفاده شده باشد.
رگولاتور و کنتور نصب شده برای ساختمانی که شما در آن زندگی می کنید ظرفیت معینی را دارد. چنانچه قصد توسعه لوله کشی داخل و اضافه نمودن وسائل گازسوز را دارید حتماً این موضوع را با شرکت ملی گاز ایران در میان بگذارید تا ضمن دریافت راهنمائی های لازم در صورتی که نیاز به تعویض رگولاتور و کنتور باشد اقدام گردد.
توسعه لوله کشی داخلی و اضافه نمودن وسائل گازسوز توسط افراد غیر متخصص می‌تواند عواقب وخیمی را برای مشترکین به دنبال داشته باشد.
رگولاتور و کنتور گاز زیرنظر شرکت ملی گاز ایران و با رعایت تمامی نکات ایمنی و فنی و در محل مناسب نصب می گردد. بنابراین فقط شرکت ملی گاز ایران مجاز است در صورت لزوم محل آنها را تغییر دهد.
رگولاتور مجهز به وسائل ایمنی خاصی است که در صورت بروز نقص در سیستم لوله کشی شهر، به طور اتوماتیک جریان گاز را قطع می کند تا مصرف کنندگان در معرض هیچگونه مشکلی قرار نگیرند. از دستکاری کنتور و رگولاتور اکیداً خودداری نمائید و چنانچه در این تجهیزات اشکالی ملاحظه گردید سریعاً با تلفن ۱۹۴(مرکزپیام) و یا امداد گازرسانی که شماره آن در پشت قبض ذکر شده است تماس حاصل فرمائید.
در هنگام قطع گاز از شبکه شهر و در مرحله نخست فوراً شیر اصلی گاز را بسته و سپس شیرهای مصرفی خانگی کلیه واحدها درساختمان را ببندید.
راه‌اندازی مجدد لوله‌کشی گاز بایستی با حضور کلیه ساکنین و کنترل بسته بودن کلیه شیرها و نهایتاٌ تخلیه هوا ازدورترین شیرها در هر واحد و هماهنگی با شرکت گاز انجام شود.
از دستکاری کنتور خودداری نمائید.

روشنایی با گاز:
نکات ایمنی در مورد استفاده از روشنایی به شرح زیر است:
روشنایی گازی برای مواقعی که جریان برق در ساختمانها قطع می گردد پیش بینی شده است. این روشنایی موقتی و تا زمان وصل مجدد برق می باشد. بنابراین نصب چراغ روشنایی در قسمتهای مختلف منازل(بدلیل عدم خروج گازهای حاصل از احتراق) کاری غیر منطقی و خطرناک می باشد. در هر آپارتمان نصب یک عدد چراغ روشنایی گازی در محل ایمن منطقیمی باشد.
نصب شارژر و یا چراغهای برقی اضطراری در این مواقع بهتر است.

نکات ایمنی:
نصب روشنایی در کنار پرده و یا هر مورد قابل اشتعال دیگر بدلیل امکان سرایت شعله ناایمن می باشد.
نصب روشنایی مقابل دریچه کولر خطرناک می باشد، زیرا در هنگام وصل مجدد برق کولر شروع بکارو چراغ روشنایی را خاموش می کندو در صورت عدم توجه و اطلاع مشترک، باعث نشتی و نتیجتاً انفجار خواهد شد.
ـچراغ روشنایی به تعداد زیاد(مانند لوستر) خطر ساز می باشد.
نصب چراغ روشنایی در راهرو و محلهای روباز که در معرض کوران هوا قرار دارد نیز مطابق با ضوابط ایمنی نمی باشد.
برای نصب چراغ روشنایی به شیر مربوطه، بدلیل تأثیر حرارت بر لوله و اتصالات، از لوله های مسی و اتصالات برنجی استفاده شود.
برای نصب چراغ روشنایی از افراد متخصص و معتبر کمک بگیرید.
هر چراغ روشنایی گازی بایستی دارای یک شیر قطع کننده مجزا باشد از اتصال آن به شیرهای اجاق گاز، بخاری و یا آبگرمکن جداً خودداری نمایید.

سیستم حرارت مرکزی:
محل اتاقک موتورخانه بایستی به طریقیباشد که هوا در آن جریان داشته باشد. به عبارت دیگرهوا از دریچه ای وارد و از دریچه یا پنجره دیگری به خارج هدایت شود.
زیر درب موتورخانه جهت عبور جریان، حداقل ۵ سانتی متر با زمین فاصله داشته باشد و در قسمت پایین درب نیز یک دریچه مشبک جهت تهویه تعبیه گردد.
توصیه می شود موتور خانهمجهز به هواکش(FAN) باشد.
پنجره موتورخانه را همیشه نیمه باز نگه دارید.
منافذ دودکش ها باید کاملاً آببندی شده باشد.
کنترل نمایید از اطراف دیگ و مابین پره ها گازهای حاصل از احتراق در فضا پخش نشود تا در معرض خطر قرار نگیرید.
در هنگام ورود به موتورخانه، درب را باز نگه دارید و چند لحظه تأمل نموده و سپس وارد موتورخانه شوید تا در صورت وجود احتمالی گازهای سمی، تبادل هوا با فضای بیرون انجام گیرد.
ازتعبیه لوله های دودکش به صورت افقی و بیش از یک متر در موتورخانه، خودداری فرمایید.
از نصب زانوهای متعدد دودکش در موتورخانه جداً پرهیز نمایید.
در صورتیکه سیستم فعلی منزل شما بدین صورت بوده، در اولین فرصت نسبت به اصلاح سیستم دودکش دستگاه شوفاژ اقدام فرمایید.
اطراف لوله های بالارونده(آب سرد و گرم و..) از موتورخانه را کاملاً و توسط مصالح مناسب، آببندی نمایید.
در غیر اینصورت امکان نفوذ گاز سمی مونواکسیدکربن از اطراف لوله ها به واحد مسکونی شما وجود دارد.

آزمایش نشت یابی گاز:
1- بعد از وصل نمودن وسایل گازسوز به سیستم لوله‌کشی گاز و قبل از شروع به استفاده از وسیله گازسوز حتماً می‌بایستی آزمایش نشت گاز را انجام دهید.
۲- برای انجام آزمایش نشت گاز در یک ظرف مقداری آب ریخته و به آن صابون یا مایع ظرفشویی و یا پودر شوینده اضافه کنید. سپس قدری از آنرا بوسیله اسفنج و ابر بر روی محل‌های اتصال بست وسیله گازسوز و همچنین محل اتصال بست با لوله‌کشی گاز و سپس برروی شیلنگ و یا لوله گاز بریزید. چنانچه برروی محلهای مزبور حباب تشکیل شد نشان دهنده نشت گاز است. چنانچه هنگام آزمایش نشت شدید گاز محرز گردید شیر مصرف آن وسیله گازسوز را ببندید و به بررسی و رفع عیب بپردازید.

هشدارهای عمومی:
در صورت استشمام بوی گاز موارد زیر را رعایت کنید:
– فورا شیر اصلی گاز را ببندید و شرکت گاز را مطلع فرمایید.
– تلفن حوادث گاز ۱۹۴ را همیشه به خاطر بسپارید
– از روشن کردن لامپ کبریت و فندک خودداری کنید و برق را از فیوز اصلی قطع کنید.
– هنگام نشت گاز در محل تاریک از چراغ قوه ای که در خارج از محل نشت گاز آن را روشن کرده اید استفاده کنید.
– افراد خانواده را از محل آلوده به گاز خارج نمائید.
– درب و پنجره ها را باز کنید.
– با تکان دادن حوله پنبه ای مرطوب به جریان هوا و تهویه اتاق آلوده تسریع بخشید.
– همیشه یک کپسول اطفاء حریق در منزل داشته باشید.

آموزش و راهنمایی:
- رعایت نکات ایمنی مخصوص همه افراد است.
-چنانچه نگران بازی کردن فرزندان خردسال خود با وسائل گازسوز هستید، درمواقع عدم استفاده از این وسائل حتماً شیر اصلی آنها را ببندید.
-چنانچه در میان اطرافیان شما کسانی هستند که نحوه رفتار صحیح با وسائل گازسوز را نمی‌دانند و خطرات گاز را نمی شناسند آنها را راهنمائی کنید.
-در استفاده از گاز طبیعی باید دقت کرد که هر چه میزان مصرف گاز در وسایل گازسوز کمتر باشد احتمال بروز خطر نیز کمتر میشود.
شیر اصلی:
-از برداشتن دسته شیر گاز خودداری فرمائید تا در مواقع ضروری بتوان به سرعت شیر را باز یا بسته کرد.
-هر وسیله گازسوز بایدیک شیر اصلی مستقل داشته باشد.
-در صورت ترک منزل برای مدت طولانی، حتماً شیر اصلی گاز را ببندید.

نشت گاز:
-هرگز برای پیدا کردن محل نشت گاز از شعله کبریت و امثال آن استفاده نکنید. در مواقع ضروری از کف مواد شوینده جهت تشخیص نشتی گاز استفاده گردد.
-هر چند وقت یکبار اتصالات دستگاههای گازسوز را بررسی نمائید تا اگر شیلنگ و اتصالات دچار فرسودگی گردیده سریعاً نسبت به تعویض آن اقدام شود.

منبع: سایت آتش نشانی تهران

مقدمه

محافظت ساختمان‌ها در برابر آتش‌سوزی از ابعاد ایمنی جانی، مالی و منافع ملی از ضروری‌ترین نیازها و الزامات در طرح و اجران‌ها است. علوم و مهندسی ایمنی در برابر آتش از موضوعات مهمی محسوب می‌شود که در دهه‌های اخیر در دنیا بسیار مورد توجه قرار گرفته است. دانش فنی و فناوری‌های ایمنی در برابر آتش در دنیا به سرعت در حال رشد است. این موضوع فقط به ساختمان‌های متعارف محدود نمی‌شود و زمینه‌های متعدد دیگر در کشور مانند سیستم‌های حمل و نقل و سازه‌های خاص همگی نیازمند تحقیقات و فناوری‌های ایمنی در برابر آتش هستند. علاوه برآن با توجه به نیازهای متعدد در صنعت ساختمان کشور و رویکرد به سمت اهدافی نظیر سبک‌سازی، مقاوم‌سازی، عایق‌کاری حرارتی و کاربرد مواد پلیمری و کامپوزیت‌ها در ساختمان که باعث افزایش خطرپذیری حریق شده، از مراکز تحقیقاتی انتظار می‌رود راه‌حل‌های کاربردی برای ایمنی این محصولات در برابر آتش ارائه نمایند. از جمله تهیه مقررات، استانداردها، دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های تخصصی برای تأمین سطح مناسب ایمنی در برابر آتش در ساختمان‌ها و ترویج فناوری‌های محافظت در برابر آتش ضروری است. به این موضوع باید گرایش‌های جدید مقررات و استانداردها در دنیا به سمت الزامات پایه عملکردی و راه‌حل‌های مهندسی را اضافه کرد که در سال‌های اخیر حوزه‌های جدید و تخصصی را در تحقیقات مهندسی آتش گشوده است و در کشور ما نیز باید در آینده نزدیک مورد توجه جدی‌تری قرار گیرد.
ویرایش حاضر از مبحث سوم مقررات ملی ساختمان نسبت به ویرایش‌های قبلی به نحو قابل توجهی تکمیل شده تا به صورت بهتری پاسخگوی نیازهای جامعه مهندسی و ایمنی آحاد جامعه باشد. پیش از هر چیز، ساختار مبحث در این ویرایش به صورت مفهومی نظم داده شده، مطالب در فصل‌های تخصصی مربوط به خود ارائه شده است. دسته‌بندی تصرف‌ها که برای بسیاری از الزامات مورد نیاز است، در این ویرایش ارائه شده است. دسته‌بندی ساختارها از نظر مقاومت در برابر آتش،محدودیت‌های ابعادی ساختمان‌ها بسته به مقاومت عناصر آنها در برابر آتش، نصب سیستم‌های کشف و اعلام حریق، مشخصات راه‌های خروج، رفتار مصالح نازک‌کاری و نما در برابر آتش، کنترل و محافظت مصالح پلیمری از نظر خطرپذیری در برابر آتش، مقاومت در برابر آتش  برای اجزای سازه‌ای و جداکننده‌ها، آتش‌بندی فضاهای جداسازی شده، محافظت در برابر دود، نصب سیستم‌های اطفا و سایر مسائل مهم در یک فصل‌بندی منطقی و مفهومی ارائه شده‌اند. به علاوه ضوابط مربوط به برخی فضاها و ساختمان‌های خاص مانند آتریوم‌ها، ساختمان‌های عمیق و پارکینگ‌ها در این ویرایش ارائه شده است. همچنین تجربیات و بازخوردهای جامعه مهندسی در سال‌های قبل از طرق مختلف دریافت و بهره‌برداری شد. برخی اصلاحات مورد نیاز در ویرایش‌های قبلی (اعم از رفع اشکال، تعدیل سطح الزامات، افزودن گزینه‌های طراحی و یا شفاف‌سازی برخی بندها) در این ویرایش انجام شده است. همچنین هماهنگی‌های بیشتری با کمیته‌های تخصصی سایر مباحث از جنبه‌های فنی و واژه‌شناسی صورت گرفت. یکی از پیشرفت‌های مهم در این ویرایش، تدوین ضوابط دسته‌بندی مصالح نازک‌کاری و نما از نظر رفتار در برابر آتش و تعیین الزامات کاربردی برای آنها بود. این موضوع همچنین برای مصالح فوم پلیمری صورت گرفت و ضوابط آنها ارائه شده است. نیازی به توضیح نیست که یکی از مهمترین عوامل گسترش حریق در ساختمان‌ها و تلفات و خسارات ناشی از آنها، کاربرد مصالح قابل اشتعال و یا استفاده ناصحیح از مصالح با جزئیات اجرایی غلط است که در این ویرایش از مبحث سوم مقررات ملی ساختمان، برای اولین بار ضوابط آنها تا حدود زیادی ارائه شده و قدم مهمی در جهت ارتقاء سطح ایمنی در برابر آتش در کشور تلقی می‌گردد. در این ویرایش تلاش شد تا سطح الزامات و نیز دامنه اجباری شدن آنها در یک فرآیند منطقی و با در نظر گرفتن شرایط کشور از جنبه‌های مختلف اقتصادی، فنی و دسترسی به فناوری‌های مورد نیاز در نظر گرفته شده، برخی از الزامات تنها برای ساختمان‌های عمومی و یا با ارتفاع زیاد اجباری شده است. بدیهی است با پیشرفت سطح فناوری و عمومی‌تر شدن کاربرد محصولات محافظت‌کننده در برابر آتش و دریافت بازخوردهای مناسب از این جهت، می‌توان در ویرایش‌های بعدی دامنه اعمال مقررات ملی ساختمان را به نحو متناسب افزایش داد.  با وجود پیشرفت‌های به عمل آمده در سال‌های اخیر، هنوز مقررات تخصصی محافظت در برابر آتش و مدارک فنی پشتیبان آن نیاز به توسعه و تکمیل دارد که امید است در سال‌های پیش روی با سرعت بیشتری نسبت به قبل شاهد آن باشیم. قطعاً بازخورد اثرها و نظرهای متخصصین و دست‌اندرکاران، راهگشای تکمیل و توسعه مبحث در ویرایش‌های بعدی خواهد بود.در حال حاضر تهیه دستورالعمل‌های طراحی و نصب برای سیستم‌های اطفاء خودکار و لوله‌های قائم آتش‌نشانی در زیرکمیته‌های تخصصی مبحث سوم مقررات ملی ساختمان در دست تدوین است که امید است به زودی و پس از تصویب نهایی در شورای تدوین مقررات ملی ساختمان تحت عنوان مدارک فنی پشتیبان مبحث به جامعه فنی ارائه شود. قطعاً تهیه راهنما برای مبحث نیز از الویت مهم برخوردار است و از جمله ارائه اطلاعات در خصوص مصالح و سیستم‌های متعارف برای کاهش هزینه‌ها و تسهیل طراحی در راهنمای مبحث مورد توجه قرار خواهد گرفت.
امید است این ویرایش از مبحث در جهت ارتقاء ایمنی جانی و مالی شهروندان، کاهش خسارات ناشی از حریق و حفظ سرمایه های ملی به بهترین نحو مؤثر باشد.

کمیته تخصصی مبحث سوم مقررات ملی ساختمان1395

فهرست مطالب

مشاهده فایل کامل مبحث سوم مقررات ملی ساختمان 

برای مشاهده  مقررات ملی ساختمان می توانید بر روی عنوان آن کلیک نمایید.

منبع: http://shahrsazi.tehran.ir

دفتر تدوین مقررات ملی ساختمان

تهیه دستورالعمل و راهنمای طراحی، محاسبه و نصب شبکه‌های بارنده خودکار (اسپرینکلرها) اطفاء حریق

برای دریافت فایل کلیک نمایید.

استاندارد ملی سامانه‌های اطفاء حریق ثابت - سامانه‌های شیلنگی

قسمت 1: هوزریل­ های آتش‌نشانی با شیلنگ نیمه سخت

سال تصویب :1396

دریافت استاندارد

حداقل یک متر فاصله از هر نوع وسیله و تجهیزات گرمایشی در جهت پیشگیری از وقوع آتش سوزی

ضوابط و دستورالعمل ایمنی و آتش نشانی ساختمان سازمان های آتش نشانی در کشور

1- سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران

ضوابط ملاک عمل سامانه های اطفای حریق

ضوابط ملاک عمل سامانه های تهویه، تخلیه و کنترل دود

ضوابط درهای مقاوم در برابر حریق

ضوابط و دستورالعمل پوشش‌های مقاوم حریق

ضوابط و دستورالعمل های پارکینگ های مکانیزه

ضوابط اجرای آسانسورهای آتش نشانی

ضوابط دتکتورهای مونواکسید کربن در محیط های مسکونی

دستورالعمل پوشش های معدنی پاششی محافظ در برابر آتش برای سازه های فولادی

ضوابط ملاک عمل تابلو برق بوستر پمپ

چک لیست بازبینی حفاظت ساختمان در مقابل حریق

چک لیست بازبینی سیستم های تهویه پارکینگ

نقشه و راهنمای عملیات آتش نشانی(FAPG)

سازمان های آتش نشانی شهرهای کشور در صورت تمایل می توانند دستورالعمل های اجرایی ایمنی و آتش نشانی خود را برایمان ارسال نموده تا نسبت به درج آن در سایت جامع آتش نشانی ایران اقدام نماییم.

پست الکترونیکی جهت ارسال دستورالعمل آتش نشانی : HAMED700125@gmail.com

اخبار حوادث مرتبط با آتش سوزی خودرو در پارکینگ در ایران

آتش سوزی در پارکینگ ساختمان مسکونی در خیابان مولوی تهران

3 خودرو در تهران طعمه حریق شد

پنج خودرو در یک مجتمع مسکونی در اهواز آتش گرفت

3 خودرو در آتش سوزی یک ساختمان مسکونی در تهران سوختند

دود گرفتگی 15 آتش نشان در حادثه آتش سوزی خیابان نلسون ماندلا

آتش سوزی در پارکینگ ساختمان مسکونی در تهران

آتش سوزی در پارکینگ یک ساختمان 11 طبقه اداری

آتش سوزی در پارکینگ یک مجتمع مسکونی در محله 13 آبان تهران

آتش سوزی خودرو در پارکینگ یک ساختمان در رامسر 10 نفر را مصدوم کرد

آتش سوزی پارکینگ ساختمان مسکونی درچهاردانگه اسلامشهر

نجات 40 نفروازبین رفتن 3خودرودرآتش سوزی مجتمع مسکونی

آتش سوزی در یک ساختمان مسکونی در تهران

نجات 22 نفر از آتش سوزی در یک ساختمان مسکونی در شهرک خاوران

آتش سوزی در پارکینگ مجتمع مسکونی غرب تهران

2 خودرو و 2 موتورسیکلت درآتش سوزی پارکینگ ساختمان مسکونی سوخت

آتش سوزی پارکینگ مرد 65 ساله ای را در تهران روانه بیمارستان کرد

آیا می دانستید حدود 14 درصد از آتش سوزی ها در کارگاه ها (محل کار) بر اثر استعمال دخانیات می باشد.

بر اساس ماده 111 آیین نامه پیشگیری و مبارزه با آتش سوزی در کارگاه ها ، استعمال دخانیات و روشن کردن و همراه داشتن کبریت و فندک و هر گونه اشیا مولد شعله و جرقه در کلیه نقاطی که در آنها مواد قابل احتراق ، مواد سریع الاشتعال یا مواد قابل انفجار نگهداری و یا بکار برده می شود ممنوع می باشد.

منبع : آیین نامه پیشگیری و مبارزه با آتش سوزی در کارگاه ها مصوبه 1391

در ساعت ۳:۱۵ صبح ۷ دسامبر ۱۹۴۶هتل wincoffدچار آتش سوزی گردید. با اینکه در تبلیغات هتل بیان شده بود که هتل کاملا ضد حریق می باشد (سازه فلزی هتل ضد حریق شده بود) محتویات داخل هتل کاملا قابل اشتعال بود. هتل دارای یک راه خروج در مرکز ساختمان بود که فاقد دوربندی بوده (فاقد درب ضد حریق ) و ساختمان فاقد سیستم اسپرینکلر (اطفای حریق آب پاش خودکار ) بود. این هتل در ۱۵ طبقه هر طبقه ۴۶۰ مترمربع بود و در زمان آتش سوزی ۳۰۴ نفر در هتل بودند که از این تعداد ۱۱۹ نفر کشته و ۶۵ نفر مصدوم و ۱۲۰ نفر توسط آتش نشانان نجات یافتند .
💢کانون آتش سوزی در راهرو طبقه سوم جایی که تشک و صندلی ها بصورت موقت در راهرو نزدیک به پله طبقه چهارم قرار داشت و یک فرضیه این است که آتش سوزی توسط یک سیگار شروع شده است.
💢پس از این آتش سوزی تغییرات زیادی در زمینه خروج اضطراری ایجاد گردید و در حال حاضر هتل فوق توسط راه پله اضطراری ایجاد شده دارای دو خروج دور از هم می باشد.
❓سوال:  آیا ساختمان محل زندگی و کار شما دارای دو خروج دور از هم و بدون مانع می باشد؟

تصویر بعد از پایان آتش سوزی هتل

تصویر زمان آتش سوزی هتل

تصویری از درخواست مردم برای نجات از آتش سوزی

نصب پله دوم(پله خروج اضطراری فلزی) پس از وقوع آتش سوزی و کشته شدن 119 نفر