-
-
۸۸
روش ارزیابی ریسک حریق بر اساس NFPA 551
استاندارد NFPA 551 به عنوان راهنمایی برای انجام ارزیابی ریسک حریق، اصول و روش‌های مختلفی را پیشنهاد می‌کند. این استاندارد به متخصصان ایمنی کمک می‌کند تا خطرات حریق را شناسایی کرده، احتمال وقوع آن را تحلیل کرده و اثرات احتمالی را ارزیابی کنند.
مراحل گام‌به‌گام ارزیابی ریسک حریق بر اساس NFPA 551
گام ۱: تعریف محدوده و اهداف ارزیابی
پیش از شروع ارزیابی، باید اهداف و دامنه ارزیابی مشخص شود. این شامل:
تعیین نوع ساختمان (مسکونی، صنعتی، تجاری و ...)
هدف از ارزیابی (ایمنی جانی، حفاظت از اموال، انطباق با مقررات و ...)
مشخص کردن نواحی خاصی که تحت بررسی قرار می‌گیرند
✅ مثال: در یک کارخانه تولید رنگ، ارزیابی ریسک برای بخش انبار مواد قابل اشتعال انجام می‌شود. هدف، کاهش احتمال آتش‌سوزی و افزایش ایمنی کارکنان است.
گام ۲: شناسایی خطرات بالقوه
در این مرحله، خطرات بالقوه‌ای که ممکن است باعث وقوع آتش‌سوزی شوند، شناسایی می‌شوند. این شامل:
منابع اشتعال: سیم‌کشی‌های معیوب، جرقه‌های الکتریکی، سطوح داغ، تجهیزات حرارتی
مواد سوختنی: مایعات قابل اشتعال، چوب، کاغذ، پلاستیک
شرایط محیطی: تهویه نامناسب، دمای بالا، وجود اکسیژن اضافی
✅ مثال: در انبار رنگ، خطرات شامل دمای بالای محیط، ذخیره نامناسب بشکه‌های رنگ و وجود تجهیزات الکتریکی قدیمی است.
گام ۳: تحلیل احتمال وقوع حریق
در این مرحله، باید احتمال وقوع حریق بر اساس عوامل مختلف بررسی شود:
احتمال وجود منبع اشتعال در کنار مواد سوختنی
دفعات و شدت استفاده از منابع اشتعال‌زا
تاریخچه آتش‌سوزی‌های قبلی در محیط مشابه
روش معمول برای این کار، استفاده از مقیاس‌های کیفی (کم، متوسط، زیاد) یا روش‌های عددی مانند ماتریس ریسک است.
✅ مثال: اگر در انبار رنگ قبلاً یک حادثه حریق جزئی رخ داده و سیم‌کشی قدیمی است، احتمال وقوع حریق در سطح متوسط به بالا ارزیابی می‌شود.
گام ۴: ارزیابی پیامدهای حریق
در این مرحله، پیامدهای احتمالی وقوع حریق بررسی می‌شود. معیارهای اصلی شامل:
اثرات جانی: خطر برای کارکنان و افراد حاضر
اثرات مالی: خسارات به ساختمان، تجهیزات و مواد
اثرات زیست‌محیطی: انتشار دود سمی و آلودگی هوا
اثرات عملیاتی: تعطیلی کسب‌وکار و توقف تولید
✅ مثال: در انبار رنگ، اگر آتش‌سوزی رخ دهد، پیامدهای آن شامل آسیب به کارکنان، خسارات مالی شدید به مواد اولیه و آلودگی محیط زیست به دلیل دودهای سمی خواهد بود. سطح پیامد زیاد ارزیابی می‌شود.
گام ۵: تعیین سطح ریسک حریق
پس از تعیین احتمال و پیامدهای حریق، سطح کلی ریسک مشخص می‌شود. این کار می‌تواند با استفاده از ماتریس ریسک انجام شود:
✅ مثال: در انبار رنگ، احتمال وقوع حریق متوسط به بالا و پیامد زیاد است، بنابراین ریسک در سطح زیاد طبقه‌بندی می‌شود.
گام ۶: پیشنهاد راهکارهای کاهش ریسک
بر اساس سطح ریسک، باید اقدامات کنترلی برای کاهش احتمال و پیامدهای حریق انجام شود. این شامل:
کاهش احتمال وقوع: اصلاح سیم‌کشی، جلوگیری از انباشت مواد قابل اشتعال، محدود کردن منابع اشتعال
کاهش پیامدها: نصب سیستم‌های اعلام و اطفای حریق، بهبود مسیرهای خروج، آموزش کارکنان
✅ مثال: برای کاهش ریسک انبار رنگ، موارد زیر پیشنهاد می‌شود:
تعویض سیم‌کشی قدیمی
نگهداری مواد اشتعال‌زا در کابینت‌های ضدحریق
نصب سنسورهای دما و سیستم اعلام حریق
آموزش کارکنان برای واکنش سریع به حریق
گام ۷: مستندسازی و پایش مستمر
تمامی اطلاعات و یافته‌های ارزیابی باید در یک گزارش مکتوب ثبت شود. همچنین، ریسک حریق باید به‌طور منظم مورد بازبینی قرار گیرد تا تغییرات جدید در محیط بررسی شود.
✅ مثال: یک گزارش رسمی شامل یافته‌های ارزیابی و اقدامات اصلاحی تدوین می‌شود. همچنین، هر ۶ ماه یک‌بار ارزیابی مجدد انجام خواهد شد.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
ارزیابی ریسک حریق بر اساس NFPA 551 به شناسایی، تحلیل و کنترل خطرات کمک می‌کند. اجرای این روش در صنایع و ساختمان‌های مختلف می‌تواند به کاهش حوادث و بهبود ایمنی منجر شود.
در مثال انبار رنگ، با اجرای اقدامات پیشگیرانه، سطح ریسک کاهش یافته و ایمنی محیط بهبود می‌یابد.
https://t.me/nfpa_org
https://t.me/nfsi125
