جامع آتش نشانی ایران NFSI

یکی از سوالات پر تکرار آتش نشانان در زمینه رفتارشناسی حریق موضوع انفجار دود می باشد ، که در این مطالب می خواهیم درباره آن کامل توضیح دهیم .

انفجار دود

Smoke Explosion

انفجار دود می تواند در داخل یا خارج از محفظه آتش رخ دهد، زمانی که دود غنی از سوخت (گازهای قابل اشتعال ناشی از پیرولیز اجسام در حال سوختن)  با هوای مخلوط شده و در محدوده قابلیت اشتعال قرار بگیرند انفجار دود رخ خواهد داد.

انفجار دود یک آتش سوزی سریع بوده و زمانی رخ می دهد که مخلوط دود و هوا در یک محدود قابلیت اشتعال رخ دهد و این انفجار می تواند در خارج و یا داخل اتاق یا فضای بسته رخ بدهد و در نتیجه یک جو فشار قابل توجهی را ایجاد نماید.

یکی از مثال‌های رایج زمانی اتفاق می‌افتد که دود در مناطق پنهان مانند اتاق‌های دیگر یا فضاهای خالی (از جمله سقف کاذب، اتاق‌های زیر شیروانی یا فضاهای خالی داخل دیوار) جمع می‌شود. این دود سپس با هوا مخلوط می‌شود تا در محدوده قابل اشتعال قرار گیرد و با منبع اشتعال مواجه می‌شود و در نتیجه به یکباره مشتعل و منفجره می گردد ، همانطور که به صورت گرافیکی در شکل زیر نشان داده شده است.

اگر احتراق در حجم نسبتاً محدودی رخ دهد، یا اگر موانع باعث تلاطم شوند، جلوی شعله ممکن است شعله های آتش شتاب بگیرد و منجر به فشار بیش از حد شود که ممکن است منجر به آسیب به ساختمان شود. همچنین اگر انفجار دور از محل آتش سوزی رخ دهد، خطر بیشتری ایجاد می کند زیرا آتش نشانان در مجاورت انفجار ممکن است از تجهیزات حفاظتی کامل استفاده نکرده باشند.

انفجار دود همچنین می تواند در داخل یک محوطه بدون هیچ تغییری در تهویه رخ دهد و آتش نشانان را غافل گیر کند. در شکل زیر، انفجار دود به دنبال فروپاشی آتش سوزی در یک محفظه بسته، در نتیجه تهویه کم رخ می دهد.

 مهم ترین تفاوت بین بک درفت و انفجار دود در همین نکته می باشد که انفجار دود می تواند حتی در یک فضای که تهویه تغییر نکرده است نیز رخ بدهد ، بنابراین توصیه می شود در تمام عملیات های اطفای حریق که در فضای بسته می باشد حتما آتش نشان با تجهیزات کامل پیرامون و داخل محل آتش سوزی حاضر باشند.

آتش چیست؟

یونانیان باستان معتقد بودند که آتش یکی از چهار عنصر اساسی است که همه چیز در جهان را تشکیل می دهد. در اساطیر تقریباً هر فرهنگی، آتش یک ماده مقدس است که زندگی یا قدرت می بخشد. آتش در واقع یک ماده نیست. هنگامی که به شعله های آتش می نگرید، نه یک شی، بلکه یک فرآیند - یک واکنش شیمیایی را مشاهده می کنید. این همان واکنش شیمیایی است که وقتی یک سیب خرد شده روی پیشخوان قهوه‌ای می‌شود، وقتی نقره کدر می‌شود یا زمانی که میخ آهنی زنگ می‌زند، روی می‌دهد.

این فرآیند اکسیداسیون است: ترکیب اکسیژن با ماده دیگری. تفاوت تعیین کننده بین آتش و سیب  سرعت است: آتش یک فرآیند اکسیداسیون است که بسیار سریع اتفاق می افتد، به طوری که نور، گرما و صدا آزاد می کند - اغلب با قدرت و شکوه کافی برای توجیه احترام قدیمی ها. آزاد شدن انرژی باعث افزایش دما، گاهی اوقات هزاران درجه می شود. و همچنین منجر به دود، ضایعات سمی از بقایای آتش می باشد.

مثلث آتش و یا چهار ضلعی آتش دارای سه جزء اصلی مورد نیاز برای شروع آتش می باشد:
1- سوخت (چیزی که می سوزد)
2- گرما (به اندازه کافی برای سوختن سوخت)
3- هوا (اکسیژن)

برای داشتن آتش سوزی باید هر سه جزء وجود داشته باشد. تا زمانی که یک یا چند جزء از بین نرود آتش ادامه دارد. در روش های سنتی برای اطفاء حریق می توان با حذف سوخت، گرما یا اکسیژن اقدام نمود.

در سال‌های اخیر، چهارمین مولفه - واکنش زنجیره‌ای مهار نشده - برای توضیح آتش اضافه شده است. این واکنش زنجیره ای بازخورد گرما به سوخت برای تولید سوخت گازی مورد استفاده در شعله است. به عبارت دیگر، واکنش زنجیره ای گرمای لازم برای حفظ آتش را فراهم می کند. 

آیا می دانستید زمان طلایی برای فرار از آتش سوزی در خانه پس از شروع آتش سوزی فقط 2 دقیقه بوده و پس از آن امکان خروج از ساختمان بسیار بسیار سخت و معمولا غیر ممکن می گردد.

در فیلم زیر آتش سوزی یک اتاق خواب بر اثر لوازم برقی روشن بر روی تختخواب شبیه سازی شده است. این اتاق پس از 2 دقیقه بطور کلی از بین می رود. بنابراین در صورت اطلاع رسانی به موقع به سازمان آتش نشانی کل اتاق در آتش خواهد سوخت . 

نصب سیستم کشف و اعلام حریق می تواند افراد را از وقوع آتش سوزی در کمتر از 1 دقیقه پس از آتش سوزی مطلع نموده و افراد می توانند با در دسترس داشتن خاموش کننده های دستی (کپسول آتش نشانی) آتش را خاموش نمایند و همچنین در صورت نصب سیستم های اطفای حریق اتوماتیک در صورت وقوع آتش سوزی ، این سیستم می تواند در کمتر از 1 دقیقه آتش را کنترل و آن را خاموش نماید.

دریافت فیلم