💡سوال:0001

✉️معنای NFPA چه می باشد؟

📃پاسخ:
انجمن حفاظت از حریق آمریکا
National Fire Protection Association (NFPA)
که اصطلاحا مخفف آن را NFPA بیان می کنند.
این انجمن به عنوان قدیمی ترین و معتبرترین مرجع حفاظت از آتش در سطح جهان می باشد و تقریبا همه فعالیت ها و ساختمانها و خدمات متأثر از کدها و استانداردهای آن می باشد.
این انجمن یک سازمان غیرانتفاعی می باشد و از مهم ترین فعالیت های آن تدوین و توسعه استانداردهای آتش و آموزش آن می باشد.

💡سوال:0002

✉️انجمن NFPA چه سالی تاسیس شد؟

📃پاسخ: در سال 1896 میلادی جهت هماهنگ کردن نحوه طراحی و نصب اسپرینکلر متخصصان در بوستون گرد هم آمدند و این موضوع باعث تاسیس NFPA گردید.

💡سوال:0003

✉️اولین استاندارد NFPA چه سالی بوجود آمد و درباره چه چیزی بود؟

📃پاسخ: در سال 1896 میلادی همزمان با تاسیس انجمن ،استاندارد اسپرینکلر نیز تدوین گردید . که امروز آن را با استاندارد شماره 13 می شناسیم.

💡سوال:0004

✉️انجمن NFPA دارای چه تعداد کد و استاندارد می باشد ؟

📃پاسخ: بیش از 300 کد و استاندارد و راهنما می باشد. این استاندارد ها و کد ها توسط 260کمیته تخصصی و با مشارکت 10000داوطلب در سراسر جهان ایجاد ، توسعه و بازنگری می گردد. در ویرایش 2018 مجموعه استانداردها بیش از 17000 صفحه بوده است.

💡سوال:0005

✉️ آیا کدها و استانداردهای انجمن NFPA به صورت جهانی بوده و رعایت آنها الزامی می باشد؟

📃پاسخ:
استانداردها و کدها به زبان های مختلفی ترجمه شده اند و در اکثر کشورها مورد استناد قرار می گیرد و معمولا دولت ها و مراکز فنی و مهندسی کشورهای مختلف از استانداردهای آن استفاده می نمایند. رعایت کردن استانداردهای انجمن بستگی به نظام حکمرانی و فنی و مهندسی یک کشور می باشد و در صورتی که در قوانین و مقررات داخلی یک کشور مبنا قرار بگیرد می تواند مورد استناد باشد.
لذا رعایت کامل استانداردهای NFPA به صورت داوطلبانه بوده و معمولا به دلیل اینکه استانداردهای انجمن سطح بالایی از ایمنی را دارا می باشد بیش از 300 کشور از آن پیروی می نمایند.
به عنوان مثال استفاده از NFPA 13, NFPA 72 در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان در ایران به عنوان ملاک های طراحی بیان شده است.

💡سوال:0006

✉️ مرکز و محل دقیق دفتر انجمن NFPA کجا می باشد؟

📃پاسخ:
کوئینسی، ماساچوست، ایالات متحده
1 Batterymarch Park
Quincy, Massachusetts
USA 02169-7471
Telephone:
+1 800 344-3555 (U.S. & Canada)
+1 855 274-8525 (U.S. & Canada)
+1 617 770-3000 (International)
Fax
+1 800 593-NFPA (U.S. & Canada)
+1 508 895-8301 (International)
+1 617-984-7055 (confidential/Human Resources)

💡سوال:0007

✉️ آیا انجمن NFPA برای کالا و محصولات و یا شرکت ها گواهی نامه صادر می کند؟

📃پاسخ:
خیر.خیر.خیر
انجمن صرفا گواهی آموزشی صادر می کند و صدور گواهینامه جهت محصولات و شرکت ها از طریق سایر موسسات انجام می شود. در واقع NFPA سعی دارد به صورت بی طرفانه عمل کند و در راستای فعالیت های که دارد برخی اوقات نسبت به جذب اسپانسر و یا تبلیغات در پلتفرم های که دارد اقدام می نماید.

💡سوال:0008

✉️ آیا انجمن NFPA استاندارد آمریکا می باشد؟

📃پاسخ:
خیر
انجمن NFPA به عنوان یکی از انجمن های غیر انتفاعی در ایالت متحده بوده و از مهم ترین فعالیت های که دارد تدوین استانداردها و راهنمایی در جهت پیشگیری و حفاظت از آتش می باشد.
استاندارد آمریکا
American National Standards Institute (ANSI)
می باشد.

💡سوال:0009

✉️ آیا انجمن NFPA در ایران شعبه و یا نماینده و یا دوره آموزشی برگزار می کند؟

📃پاسخ: خیر
انجمن NFPA در ایران هیچ نماینده و یا مرکز آموزشی و یا تاییدیه برای هیچ محصولی را ندارد .
افراد و یا شرکت های که بیان می کنند دارای تاییدیه از انجمن می باشند.به احتمال دارای مدرک گواهی آموزشی فردی بوده و یا اگر عنوان می کنند دارای گواهینامه برای محصولات خود می باشند به معنا که سعی کرده اند استاندارد ساخت محصولات خود را با استانداردهای انجمن یکسان نمایند و این موضوع صرفا ادعا می باشد و باید توسط موسسات و آزمایشگاه های معتبر مورد سنجش قرار گیرد.

💡سوال:0010

✉️ آیا برای صلاحیت های حرفه ای در خدمات آتش نشانی انجمن حفاظت از حریق NFPA استانداردی را تدوین نموده است؟

📃پاسخ: بله
استانداردهای صلاحیت حرفه ای در آتش نشانی در سال 1994 میلادی برای ساماندهی و استاندارد سازی آموزش های آتش نشانی انجمن حفاظت از حریق NFPA به همراه 10 اداره آتش نشانی ایالت های مختلف استاندارد 1000 NFPA را تدوین نمودند که هر فردی که می خواهد در سازمان های آتش نشانی مشغول به کار شود باید بر اساس آن آموزش دیده و مهارت های لازم را کسب نموده و در پایان گواهینامه صلاحیت فنی دریافت نماید . به این معنی که هر فردی نمی تواند وارد سازمان آتش نشانی شود و باید شرایط جسمانی ، پزشکی ، دانشی ، مهارتی خاصی را دارا باشد. در این بین پس از انتشار کد 1000 به ترتیب کدهای 1001 (صلاحیت های آتش نشان حرفه ای) ، 1002 (صلاحیت های راننده و اپراتور خودروهای آتش نشانی)،1003(صلاحیت های آتش نشان فرودگاهی) ،1005(صلاحیت های آتش نشان دریایی )،1006 (صلاحیت های نجاتگر فنی آتش نشانی) ،1021 (صلاحیت های افسر آتش نشانی)،1031(صلاحیت های بازرس آتش نشانی -کارشناس پیشگیری)،1033(صلاحیت های کارشناس بررسی علل حریق و حوادث) و غیره می باشد. امیدواریم در ساختار سازمانی آتش نشانی کشور از این کدها و استانداردها و تجارب سایر کشور ها استفاده گردد.

💡سوال:0011

✉️ انفجار گرد و غبارهای قابل احتراق یعنی چه؟

📃پاسخ:
گَردانفجار یا انفجار گرد و غبار یا انفجار ذرات زمانی اتفاق می افتد که یک توده شناور گرد و غبار مخلوط با هوا توسط یک عامل شروع‌کننده در یک محفظه بسته مشتعل شده و فشار گازهای حاصل از اشتعال به شدت افزایش یابد. بطور کلی هر ماده جامد قابل اشتعال که به صورت گرد و غبار باشد تحت شرایط بیان شده می تواند دارای انفجار نیز باشد.

ایمنی حریق یکی از ارکان حیاتی در طراحی، ساخت و بهره‌برداری از ساختمان‌ها به شمار می‌رود؛ به‌ویژه در عصر کنونی که پیچیدگی کاربری‌های ساختمانی، تراکم جمعیت، و حجم تجهیزات الکترونیکی و سوخت‌پذیر در فضاهای مختلف شهری به طرز چشم‌گیری افزایش یافته است. وقوع حریق نه‌تنها تهدیدی جدی برای جان انسان‌ها و اموال محسوب می‌شود، بلکه می‌تواند زیرساخت‌های حیاتی یک جامعه را مختل کند.

از این‌رو، سازمان‌های آتش‌نشانی به‌عنوان نهاد تخصصی متولی پیشگیری و مقابله با حریق، در مسیر صدور مجوزهای ساختمانی، نقشی کلیدی در ارزیابی و تأیید سیستم‌ها و تدابیر ایمنی ایفا می‌کنند. بررسی‌های فنی این سازمان‌ها، صرفاً محدود به تجهیزات اعلام و اطفا نیست؛ بلکه شامل ارزیابی یکپارچه‌ای از ساختار، مصالح، مسیرهای فرار، تهویه، دسترسی، اسناد فنی و آمادگی بهره‌برداران نیز می‌گردد.

موارد مطرح شده ، بر اساس ضوابط ملی، استانداردهای بین‌المللی (مانند NFPA و EN)، و تجربیات میدانی کارشناسان آتش‌نشانی تدوین شده است. هدف آن، فراهم ساختن ابزاری دقیق، شفاف و عملیاتی برای ارزیابی سیستماتیک ایمنی حریق در پروژه‌های ساختمانی با رویکرد پیشگیرانه و مبتنی بر تحلیل خطر می‌باشد.

پیروی و بررسی موارد ذیل ، نه‌تنها زمینه‌ساز اخذ تاییدیه نهایی از سازمان آتش‌نشانی است، بلکه نقشی مؤثر در ارتقاء تاب‌آوری شهری و کاهش تلفات ناشی از حوادث آتش‌سوزی ایفا خواهد کرد.

۱. ساختار و مصالح مقاوم در برابر حریق

📌 اهداف:

جلوگیری از گسترش آتش، افزایش زمان تخلیه، حفظ پایداری سازه در برابر حرارت.

📋 موارد بررسی:

1.  مقاومت اجزای سازه‌ای در برابر حریق بر اساس زمان‌بندی استاندارد (مثلاً REI 60 یا F60)

2.  دیوارهای جداکننده مقاوم در برابر آتش در فضاهای بحرانی (موتورخانه، انبار، برق‌خانه، چاه آسانسور)

3.  درب‌های ضدحریق با تاییدیه معتبر و قابلیت بسته‌شدن خودکار

4.  استفاده از مصالح نسوز و دودزا نبودن مواد تزئینی در مسیرهای خروج

5.  ایزولاسیون و عایق‌بندی کانال‌های تهویه و تاسیسات عبوری از دیوارهای ضدحریق

۲. راه‌های خروج اضطراری (مسیر فرار)

📌 اهداف:

امکان تخلیه سریع، ایمن و بدون ازدحام در زمان حریق یا شرایط اضطراری.

📋 موارد بررسی:

•  محاسبه ظرفیت و تعداد خروجی‌ها بر اساس کاربری و بار اشغال (Occupant Load)

•  عرض، ارتفاع، شیب و روشنایی مناسب در راهروها و راه‌پله‌های فرار

•  وجود حداقل دو مسیر خروج مستقل و جدا از یکدیگر در طبقات بالاتر از همکف

•  جانمایی درست درهای خروج، بازشو در جهت خروج و بدون مانع

•  تهویه و فشار مثبت در راه‌پله‌ها و رمپ‌های خروج

•  نصب علائم مسیر خروج (Exit Signs) و نقشه مسیر فرار در محل قابل مشاهده

•  استفاده از مصالح دودزا نبودن در مسیرهای خروج

•  روشنایی اضطراری در تمام طول مسیرهای فرار با باتری پشتیبان

۳. سیستم اعلام حریق (Fire Alarm System)

📌 اهداف:

تشخیص سریع حریق و اطلاع‌رسانی به ساکنین و نیروهای امدادی.

📋 موارد بررسی:

•  طراحی مکان‌یابی دتکتورهای دود، حرارت، شعله و گاز بر اساس کاربری فضا

•  استفاده از پنل مرکزی استاندارد با قابلیت اتصال به ایستگاه آتش‌نشانی یا مرکز کنترل ساختمان

•  نصب آژیرهای هشدار صوتی و نوری در فضاهای عمومی، سرویس‌های بهداشتی، راه‌پله‌ها و اتاق‌های بسته

•  امکان اعلام تفکیکی منطقه (Zone) در پنل

•  تست و تأیید عملکرد سامانه قبل از بهره‌برداری

•  حفاظت از سامانه اعلام در برابر قطع برق (UPS یا باتری بکاپ)

۴. سیستم اطفای حریق (Fire Suppression System)

📌 اهداف:

خاموش کردن آتش در مراحل اولیه یا کنترل آن تا رسیدن نیروهای آتش‌نشانی.

📋 موارد بررسی:

🔹 سیستم‌های خودکار:

•  نصب اسپرینکلر در فضاهای الزامی (براساس مقررات یا NFPA 13)

•  طراحی شبکه لوله‌کشی، فشار و دبی طبق محاسبات هیدرولیکی

•  تست جریان (Flow Test) پیش از بهره‌برداری

🔹 سیستم‌های دستی:

•  نصب شلنگ‌های آتش‌نشانی داخلی (hose reel) در فواصل مجاز 

•  خاموش‌کننده‌های دستی 

•  برچسب‌گذاری، نصب روی دیوار، ارتفاع استاندارد

•  آموزش استفاده از خاموش‌کننده‌ها به کاربران ساختمان

🔹 سیستم‌های ویژه:

•  استفاده از سیستم گاز (FM-200، CO₂، Novec) در مراکز حساس مانند اتاق سرور و برق

•  استفاده از سیستم مه‌پاش در آشپزخانه‌های صنعتی

•  پمپ حریق، تابلو کنترل و منبع ذخیره آب مجزا برای حریق

۵. تهویه و کنترل دود (Smoke Management)

📌 اهداف:

کاهش دود در مسیر فرار، افزایش دید، حفظ جان پناه‌ها

📋 موارد بررسی:

•  طراحی سیستم (تخلیه دود و حرارت) در سقف فضاهای بزرگ مانند پارکینگ‌ها

•  استفاده از فن فشار مثبت در راه‌پله و آسانسور

• دمپرهای ضد دود و حریق در کانال‌های تهویه

•  شبیه‌سازی حرکت دود در ساختمان‌های بزرگ و برج‌ها (در صورت نیاز)

•  مسیرهای مجزای دود در موتورخانه، آشپزخانه، اتاق ژنراتور و پارکینگ

۶. دسترسی نیروهای آتش‌نشانی

📌 اهداف:

امکان مداخله سریع، ایمن و مؤثر توسط نیروهای عملیاتی آتش‌نشانی.

📋 موارد بررسی:

• طراحی مسیر دسترسی خودروهای سنگین به اطراف ساختمان (حداقل عرض 6 متر، شعاع چرخش کافی)

•  نزدیکی شیر آتش‌نشانی خیابانی (Hydrant) به ورودی اصلی ساختمان (حداکثر 90 متر)

•  محل نصب FDC (اتصال شیلنگ آتش‌نشانی به سیستم داخلی)

• طراحی فضای مانور برای نردبان هیدرولیکی یا بازوی بالابر در ساختمان‌های بلند

•  نصب آسانسور ویژه آتش‌نشانی 

۷. برق اضطراری و زیرساخت‌های پشتیبان

📌 اهداف:

تداوم عملکرد سیستم‌های حیاتی در زمان قطعی برق

📋 موارد بررسی:

•  سیستم UPS یا ژنراتور برای تغذیه سیستم‌های اعلام، اطفا، نور اضطراری

•  سیم‌کشی ایزوله مقاوم در برابر آتش (کابل FR یا FRC)

•  تابلو برق مستقل برای سامانه حریق

•  جداسازی مسیر برق اضطراری از برق عمومی

۸. اسناد و مستندات فنی پروژه

📌 اهداف:

مستندسازی، ارزیابی و پیگیری مطابقت اجرایی با استانداردها

📋 موارد بررسی:

•  نقشه‌های معماری، تاسیساتی، و ایمنی حریق مهر شده توسط طراح ذیصلاح

•  طرح نهایی مسیرهای فرار و چیدمان تجهیزات اعلام و اطفا

•  گزارش محاسبات سیستم اسپرینکلر و پمپ

•  گواهینامه‌های استاندارد تجهیزات (UL, CE, FM یا معادل)

• برگه‌های آزمایش عملکردی سیستم‌ها (Commissioning Report)

•  برنامه تعمیر و نگهداری سیستم‌ها پس از بهره‌برداری

۹. آموزش و مدیریت بحران

📌 اهداف:

ارتقاء آمادگی کاربران و پرسنل در زمان حادثه

📋 موارد بررسی:

•  وجود برنامه تخلیه اضطراری و سناریوهای تخلیه

•  نصب نقشه‌های تخلیه در طبقات و ورودی‌ها

•  آموزش پرسنل کلیدی در مورد استفاده از خاموش‌کننده‌ها و اقدامات اولیه

•  برگزاری مانور ایمنی ادواری با حضور آتش‌نشانی (برای کاربری‌های عمومی و خاص)

۱۰. بازرسی نهایی و تأیید بهره‌برداری

📌 اهداف:

اطمینان از اجرای کامل الزامات ایمنی حریق مطابق با طرح مصوب

📋 موارد بررسی:

•  حضور کارشناسان آتش‌نشانی در محل پروژه

•  بررسی فیزیکی تمام سیستم‌های ایمنی نصب‌شده

•  انجام تست عملکرد عملی (شبیه‌سازی حریق یا تخلیه دود)

•  صدور تاییدیه نهایی بهره‌برداری (Final Fire Safety Certificate)

نویسنده:

حامد حیدری

کارشناس ارشد مدیریت آتش نشانی

روش ارزیابی ریسک حریق بر اساس NFPA 551

استاندارد NFPA 551 به عنوان راهنمایی برای انجام ارزیابی ریسک حریق، اصول و روش‌های مختلفی را پیشنهاد می‌کند. این استاندارد به متخصصان ایمنی کمک می‌کند تا خطرات حریق را شناسایی کرده، احتمال وقوع آن را تحلیل کرده و اثرات احتمالی را ارزیابی کنند.

مراحل گام‌به‌گام ارزیابی ریسک حریق بر اساس NFPA 551

گام ۱: تعریف محدوده و اهداف ارزیابی

پیش از شروع ارزیابی، باید اهداف و دامنه ارزیابی مشخص شود. این شامل:

تعیین نوع ساختمان (مسکونی، صنعتی، تجاری و ...)

هدف از ارزیابی (ایمنی جانی، حفاظت از اموال، انطباق با مقررات و ...)

مشخص کردن نواحی خاصی که تحت بررسی قرار می‌گیرند

✅ مثال: در یک کارخانه تولید رنگ، ارزیابی ریسک برای بخش انبار مواد قابل اشتعال انجام می‌شود. هدف، کاهش احتمال آتش‌سوزی و افزایش ایمنی کارکنان است.

گام ۲: شناسایی خطرات بالقوه

در این مرحله، خطرات بالقوه‌ای که ممکن است باعث وقوع آتش‌سوزی شوند، شناسایی می‌شوند. این شامل:

منابع اشتعال: سیم‌کشی‌های معیوب، جرقه‌های الکتریکی، سطوح داغ، تجهیزات حرارتی

مواد سوختنی: مایعات قابل اشتعال، چوب، کاغذ، پلاستیک

شرایط محیطی: تهویه نامناسب، دمای بالا، وجود اکسیژن اضافی

✅ مثال: در انبار رنگ، خطرات شامل دمای بالای محیط، ذخیره نامناسب بشکه‌های رنگ و وجود تجهیزات الکتریکی قدیمی است.

گام ۳: تحلیل احتمال وقوع حریق

در این مرحله، باید احتمال وقوع حریق بر اساس عوامل مختلف بررسی شود:

احتمال وجود منبع اشتعال در کنار مواد سوختنی

دفعات و شدت استفاده از منابع اشتعال‌زا

تاریخچه آتش‌سوزی‌های قبلی در محیط مشابه

روش معمول برای این کار، استفاده از مقیاس‌های کیفی (کم، متوسط، زیاد) یا روش‌های عددی مانند ماتریس ریسک است.

✅ مثال: اگر در انبار رنگ قبلاً یک حادثه حریق جزئی رخ داده و سیم‌کشی قدیمی است، احتمال وقوع حریق در سطح متوسط به بالا ارزیابی می‌شود.

گام ۴: ارزیابی پیامدهای حریق

در این مرحله، پیامدهای احتمالی وقوع حریق بررسی می‌شود. معیارهای اصلی شامل:

اثرات جانی: خطر برای کارکنان و افراد حاضر

اثرات مالی: خسارات به ساختمان، تجهیزات و مواد

اثرات زیست‌محیطی: انتشار دود سمی و آلودگی هوا

اثرات عملیاتی: تعطیلی کسب‌وکار و توقف تولید

✅ مثال: در انبار رنگ، اگر آتش‌سوزی رخ دهد، پیامدهای آن شامل آسیب به کارکنان، خسارات مالی شدید به مواد اولیه و آلودگی محیط زیست به دلیل دودهای سمی خواهد بود. سطح پیامد زیاد ارزیابی می‌شود.

گام ۵: تعیین سطح ریسک حریق

پس از تعیین احتمال و پیامدهای حریق، سطح کلی ریسک مشخص می‌شود. این کار می‌تواند با استفاده از ماتریس ریسک انجام شود:

✅ مثال: در انبار رنگ، احتمال وقوع حریق متوسط به بالا و پیامد زیاد است، بنابراین ریسک در سطح زیاد طبقه‌بندی می‌شود.

گام ۶: پیشنهاد راهکارهای کاهش ریسک

بر اساس سطح ریسک، باید اقدامات کنترلی برای کاهش احتمال و پیامدهای حریق انجام شود. این شامل:

کاهش احتمال وقوع: اصلاح سیم‌کشی، جلوگیری از انباشت مواد قابل اشتعال، محدود کردن منابع اشتعال

کاهش پیامدها: نصب سیستم‌های اعلام و اطفای حریق، بهبود مسیرهای خروج، آموزش کارکنان

✅ مثال: برای کاهش ریسک انبار رنگ، موارد زیر پیشنهاد می‌شود:

تعویض سیم‌کشی قدیمی

نگهداری مواد اشتعال‌زا در کابینت‌های ضدحریق

نصب سنسورهای دما و سیستم اعلام حریق

آموزش کارکنان برای واکنش سریع به حریق

گام ۷: مستندسازی و پایش مستمر

تمامی اطلاعات و یافته‌های ارزیابی باید در یک گزارش مکتوب ثبت شود. همچنین، ریسک حریق باید به‌طور منظم مورد بازبینی قرار گیرد تا تغییرات جدید در محیط بررسی شود.

✅ مثال: یک گزارش رسمی شامل یافته‌های ارزیابی و اقدامات اصلاحی تدوین می‌شود. همچنین، هر ۶ ماه یک‌بار ارزیابی مجدد انجام خواهد شد.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

ارزیابی ریسک حریق بر اساس NFPA 551 به شناسایی، تحلیل و کنترل خطرات کمک می‌کند. اجرای این روش در صنایع و ساختمان‌های مختلف می‌تواند به کاهش حوادث و بهبود ایمنی منجر شود.

در مثال انبار رنگ، با اجرای اقدامات پیشگیرانه، سطح ریسک کاهش یافته و ایمنی محیط بهبود می‌یابد.

https://t.me/nfpa_org

https://t.me/nfsi125

استاندارد NFPA 101 (Life Safety Code) الزامات دقیقی برای ابعاد و مشخصات راههای خروج (Means of Egress) تعیین کرده است. این الزامات برای تضمین ایمنی و امکان تخلیه سریع و ایمن افراد در شرایط اضطراری طراحی شده اند. در زیر مهمترین الزامات ابعادی راههای خروج بر اساس ویرایش ۲۰۲۱ NFPA 101 آورده شده است:

--- 

### ۱. حداقل عرض مسیر خروج (Corridor/Exit Passageway Width)  

- حداقل عرض برای مسیرهای خروج:  

  - در ساختمانهای جدید: ۴۴ اینچ (۱۱۱.۸ سانتیمتر) برای مناطق با تراکم جمعیت بالا (مانند فضاهای تجاری یا آموزشی).  

  - در ساختمانهای موجود: ۳۶ اینچ (۹۱.۴ سانتیمتر) در صورت تأیید مقامات محلی.  

  - استثنا: در برخی موارد مانند مسیرهای خروج تک ظرفیتی (مثلاً اتاقهای کوچک)، عرض میتواند کمتر باشد (حداقل ۲۸ اینچ یا ۷۱ سانتیمتر).  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Section 7.3.1.1.

---

### ۲. ارتفاع سقف و فضای سر (Ceiling Height & Headroom)  

- حداقل ارتفاع آزاد (Clear Height):  

  - ۷ فوت و ۶ اینچ (۲۲۸.۶ سانتیمتر) در تمام مسیرهای خروج.  

  - استثنا: در ساختمانهای موجود با سقفهای شیبدار، حداقل ارتفاع ۶ فوت و ۸ اینچ (۲۰۳ سانتیمتر) مجاز است.  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Section 7.3.1.2.

---

### ۳. ابعاد دربهای خروج (Door Dimensions)  

- حداقل عرض درب:  

  - ۳۲ اینچ (۸۱.۳ سانتیمتر) برای دربهای تک لنگه.  

  - ۴۸ اینچ (۱۲۱.۹ سانتیمتر) برای دربهای دولنگه (هر لنگه حداقل ۲۴ اینچ).  

- حداقل ارتفاع درب: ۸۰ اینچ (۲۰۳ سانتیمتر).  

- حداکثر پیش آمدگی درب به داخل مسیر خروج: ۷ اینچ (۱۷.۸ سانتیمتر) هنگام باز شدن.  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Sections 7.2.1.2 & 7.2.1.3.

---

### ۴. پله های خروج (Stairs)  

- حداکثر ارتفاع پله (Riser Height): ۷ اینچ (۱۷.۸ سانتیمتر).  

- حداقل عمق پله (Tread Depth): ۱۱ اینچ (۲۷.۹ سانتیمتر).  

- حداقل عرض پله: ۴۸ اینچ (۱۲۱.۹ سانتیمتر) برای پله های جدید در ساختمانهای عمومی.  

- حداکثر تعداد پله در یک ردیف: ۱۶ پله قبل از نیاز به پاگرد (Landing).  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Sections 7.2.2.2 & 7.2.2.3.

---

### ۵. پاگردها (Landings)  

- حداقل طول پاگرد: برابر با عرض پله (حداقل ۴۸ اینچ یا ۱۲۲ سانتیمتر).  

- حداکثر اختلاف سطح در پاگرد: ۱/۴ اینچ (۶.۴ میلیمتر).  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Section 7.2.2.3.3.

---

### ۶. دست اندازها (Handrails)  

- ارتفاع دست انداز: بین ۳۴ تا ۳۸ اینچ (۸۶ تا ۹۶.۵ سانتیمتر) از لبه پله.  

- فاصله دست انداز از دیوار: حداقل ۱.۵ اینچ (۳.۸ سانتیمتر).  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Section 7.2.2.4.

---

### ۷. مسیرهای قابل دسترسی (Accessible Routes)  

- حداقل عرض برای ویلچر: ۳۶ اینچ (۹۱.۴ سانتیمتر) مطابق ADA (Americans with Disabilities Act).  

- فضای چرخش ویلچر: ۶۰ اینچ (۱۵۲.۴ سانتیمتر) قطر.  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Annex A.7.2.12.

---

### ۸. الزامات خاص برای کاربریهای مختلف (Occupancy-Specific)  

- مراکز بهداشتی-درمانی (Healthcare):  

  - عرض مسیر باید امکان عبور تخت بیمار (Stretcher) را فراهم کند (حداقل ۴۸ اینچ یا ۱۲۲ سانتیمتر).  

- سینماها و سالنهای اجتماعات:  

  - عرض مسیر خروج به ازای هر ۱۰۰ نفر: ۰.۳ اینچ (۰.۷۶ سانتیمتر) محاسبه میشود.  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapters 18-20 (Healthcare), Chapter 12/13 (Assembly).

---

### ۹. موانع در مسیر خروج (Obstructions)  

- ممنوعیت قرار دادن اشیاء در مسیر خروج: هیچ شیئی نباید عرض مسیر را به کمتر از حداقل مجاز کاهش دهد.  

- حداکثر پیش آمدگی تجهیزات (مثل تابلوها): ۴ اینچ (۱۰.۲ سانتیمتر) در ارتفاع بالای ۸۰ اینچ (۲۰۳ سانتیمتر).  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Section 7.1.10.

---

### ۱۰. مسیرهای خروج در محیطهای پرخطر (High Hazard Areas)  

- حداقل عرض اضافی: ۱۰% بیشتر از محاسبات معمول برای امکان تخلیه سریعتر.  

منبع: NFPA 101 (2021), Chapter 7, Annex A.7.3.1.1.

---

### نکات مهم:  

- تمام ابعاد باید بدون در نظر گرفتن موانع موقت (مثل مبلمان) محاسبه شوند.  

- الزامات فوق عمومی هستند و ممکن است بسته به نوع کاربری ساختمان (Occupancy Classification) تغییر کنند.  

- بازرسی دورهای مسیرهای خروج برای اطمینان از رعایت ابعاد الزامی است.  

برای جزئیات دقیقتر، به فصل ۷ NFPA 101 (Means of Egress) و جداول مربوط به هر کاربری مراجعه کنید. 🔥🚪

http://Iran125.ir

گسترش آتش در خانه سریع می باشد...

Special Issue on Facade Flammability and Fire Engineering

Xinyan Huan 

Yi Wang  

Eric Guillaume 

موضوع ویژه اشتعال پذیری نما و مهندسی آتش

نمای ساختمان یکی از مهمترین جنبه های طراحی معماری می باشد ، که حدود 15% تا 25% از کل هزینه ساخت را به خود اختصاص می دهد. از دیدگاه مهندسی، یک نما اهداف متعددی را دنبال می نماید ، به عنوان مثال محافظت از ساختمان در برابر باد شدید، باران، نور خورشید و صدا. و همچنین نقش بسزایی در صرفه جویی در مصرف انرژی و حفظ دمای ساختمان در سطح مطلوبی دارد. امروزه مصرف انرژی مرتبط با ساختمان ها در اروپا به 40 درصد و در هنگ کنگ به 80 درصد رسیده است. بنابراین، توسعه نمای ساختمان صرفه جویی در مصرف انرژی در 50 سال گذشته موضوعی بسیار مورد توجه جهانی بوده است. بسیاری از ساختمان ها سیستم های نما با عملکرد عالی عایق حرارتی نصب کرده اند، اما متأسفانه برای خطر آتش سوزی آماده نیستند.

یکی از سوالات پر تکرار آتش نشانان در زمینه رفتارشناسی حریق موضوع انفجار دود می باشد ، که در این مطالب می خواهیم درباره آن کامل توضیح دهیم .

انفجار دود

Smoke Explosion

انفجار دود می تواند در داخل یا خارج از محفظه آتش رخ دهد، زمانی که دود غنی از سوخت (گازهای قابل اشتعال ناشی از پیرولیز اجسام در حال سوختن)  با هوای مخلوط شده و در محدوده قابلیت اشتعال قرار بگیرند انفجار دود رخ خواهد داد.

انفجار دود یک آتش سوزی سریع بوده و زمانی رخ می دهد که مخلوط دود و هوا در یک محدود قابلیت اشتعال رخ دهد و این انفجار می تواند در خارج و یا داخل اتاق یا فضای بسته رخ بدهد و در نتیجه یک جو فشار قابل توجهی را ایجاد نماید.

یکی از مثال‌های رایج زمانی اتفاق می‌افتد که دود در مناطق پنهان مانند اتاق‌های دیگر یا فضاهای خالی (از جمله سقف کاذب، اتاق‌های زیر شیروانی یا فضاهای خالی داخل دیوار) جمع می‌شود. این دود سپس با هوا مخلوط می‌شود تا در محدوده قابل اشتعال قرار گیرد و با منبع اشتعال مواجه می‌شود و در نتیجه به یکباره مشتعل و منفجره می گردد ، همانطور که به صورت گرافیکی در شکل زیر نشان داده شده است.

اگر احتراق در حجم نسبتاً محدودی رخ دهد، یا اگر موانع باعث تلاطم شوند، جلوی شعله ممکن است شعله های آتش شتاب بگیرد و منجر به فشار بیش از حد شود که ممکن است منجر به آسیب به ساختمان شود. همچنین اگر انفجار دور از محل آتش سوزی رخ دهد، خطر بیشتری ایجاد می کند زیرا آتش نشانان در مجاورت انفجار ممکن است از تجهیزات حفاظتی کامل استفاده نکرده باشند.

انفجار دود همچنین می تواند در داخل یک محوطه بدون هیچ تغییری در تهویه رخ دهد و آتش نشانان را غافل گیر کند. در شکل زیر، انفجار دود به دنبال فروپاشی آتش سوزی در یک محفظه بسته، در نتیجه تهویه کم رخ می دهد.

 مهم ترین تفاوت بین بک درفت و انفجار دود در همین نکته می باشد که انفجار دود می تواند حتی در یک فضای که تهویه تغییر نکرده است نیز رخ بدهد ، بنابراین توصیه می شود در تمام عملیات های اطفای حریق که در فضای بسته می باشد حتما آتش نشان با تجهیزات کامل پیرامون و داخل محل آتش سوزی حاضر باشند.

در طول دهه‌های گذشته، در اروپا به لطف تعدیل و اجرای مداوم استراتژی‌های ایمنی آتش‌سوزی، به پیشرفت‌های اساسی در ایمنی آتش‌سوزی دست یافته اند. در نتیجه رویکردهای جامع، تلفات ناشی از آتش سوزی در اروپا را طی 30 سال گذشته 65 درصد کاهش داده است. با این حال طبق تخمین آماری هر ساله حدود 5000 نفر بر اثر آتش سوزی در ساختمان ها در اروپا جان خود را از دست می دهند. در این طرح که بر اساس هفت لایه ایمنی آتش در جهت حفاظت از شهروندان و ساختمان ها در نظر گرفته شده است .

1- پیشگیری  PREVENTION

2- تشخیص و کشف آتش سوزی DETECTION

3- اطفای حریق اولیه EARLY SUPPRESSION

4- فرار از آتش یا تخلیه EVACUATION

5- مجزا سازی و بخش بندی آتش COMPARTMENTATION

6- ایمنی سازه در برابر آتش STRUCTURAL SAFETY

7- عملیات اطفای حریق آتش نشانان FIREFIGHTING

 لینک دانلود مستقیم پوستر بالا: دریافت

شماره استاندارد ملی ایران :  1-20925

موضوع:مهندسی ایمنی آتش -ارزیابی ریسک آتش -قسمت 1- کلیات

این استاندارد برای افراد متخصص ایمنی آتش که روش های مبتنی بر ارزیابی ریسک را به کار می برند ، کاربرد دارد. هر شخص متخصص ایمنی آتش می تواند دلیلی برای به کار گرفتن این روش ها داشته باشد. همه تصمیم گیری های مربوط به ایمنی آتش ، عدم قطعیت را در بر دارد. احتمالات ، معرفی ریاضی عدم قطعیت است و ارزیابی ریسک شکلی از تحلیل ایمنی آتش می باشد که به طور گسترده از احتمالات استفاده می کند و همچین به طور وسیع تری به همه انواع عدم قطعیت اشاره دارد.

لینک دانلود مستقیم: دریافت

عنوان انگلیسی:

Guideline for Design and Installation of Sprinkler Systems

عنوان فارسی :

دستورالعمل طراحی و نصب شبکه‌های بارنده خودکار اطفای حریق (اسپرینکلرها)

تاریخ تصویب :1400/09/08 ضوابط فنی (نشریه)  :0822

شماره بخشنامه :1400/441348

تاریخ اجرا : 1401/01/01

کد ضابطه :03140101-1400-0822-0-0-FA  نوع دستورالعمل :گروه 3 (لازم‌الاجرا)

لینک دانلود مستقیم: دریافت

آتش چیست؟

یونانیان باستان معتقد بودند که آتش یکی از چهار عنصر اساسی است که همه چیز در جهان را تشکیل می دهد. در اساطیر تقریباً هر فرهنگی، آتش یک ماده مقدس است که زندگی یا قدرت می بخشد. آتش در واقع یک ماده نیست. هنگامی که به شعله های آتش می نگرید، نه یک شی، بلکه یک فرآیند - یک واکنش شیمیایی را مشاهده می کنید. این همان واکنش شیمیایی است که وقتی یک سیب خرد شده روی پیشخوان قهوه‌ای می‌شود، وقتی نقره کدر می‌شود یا زمانی که میخ آهنی زنگ می‌زند، روی می‌دهد.

این فرآیند اکسیداسیون است: ترکیب اکسیژن با ماده دیگری. تفاوت تعیین کننده بین آتش و سیب  سرعت است: آتش یک فرآیند اکسیداسیون است که بسیار سریع اتفاق می افتد، به طوری که نور، گرما و صدا آزاد می کند - اغلب با قدرت و شکوه کافی برای توجیه احترام قدیمی ها. آزاد شدن انرژی باعث افزایش دما، گاهی اوقات هزاران درجه می شود. و همچنین منجر به دود، ضایعات سمی از بقایای آتش می باشد.

مثلث آتش و یا چهار ضلعی آتش دارای سه جزء اصلی مورد نیاز برای شروع آتش می باشد:
1- سوخت (چیزی که می سوزد)
2- گرما (به اندازه کافی برای سوختن سوخت)
3- هوا (اکسیژن)

برای داشتن آتش سوزی باید هر سه جزء وجود داشته باشد. تا زمانی که یک یا چند جزء از بین نرود آتش ادامه دارد. در روش های سنتی برای اطفاء حریق می توان با حذف سوخت، گرما یا اکسیژن اقدام نمود.

در سال‌های اخیر، چهارمین مولفه - واکنش زنجیره‌ای مهار نشده - برای توضیح آتش اضافه شده است. این واکنش زنجیره ای بازخورد گرما به سوخت برای تولید سوخت گازی مورد استفاده در شعله است. به عبارت دیگر، واکنش زنجیره ای گرمای لازم برای حفظ آتش را فراهم می کند. 

تهیه دستورالعمل و راهنمای طراحی، محاسبه و نصب شبکه‌های بارنده خودکار (اسپرینکلرها) اطفاء حریق

برای دریافت فایل کلیک نمایید.

منبع تصویر دوم: 

Colorimetric Materials for Fire Gas Detection—A Review

آیا می دانستید زمان طلایی برای فرار از آتش سوزی در خانه پس از شروع آتش سوزی فقط 2 دقیقه بوده و پس از آن امکان خروج از ساختمان بسیار بسیار سخت و معمولا غیر ممکن می گردد.

در فیلم زیر آتش سوزی یک اتاق خواب بر اثر لوازم برقی روشن بر روی تختخواب شبیه سازی شده است. این اتاق پس از 2 دقیقه بطور کلی از بین می رود. بنابراین در صورت اطلاع رسانی به موقع به سازمان آتش نشانی کل اتاق در آتش خواهد سوخت . 

نصب سیستم کشف و اعلام حریق می تواند افراد را از وقوع آتش سوزی در کمتر از 1 دقیقه پس از آتش سوزی مطلع نموده و افراد می توانند با در دسترس داشتن خاموش کننده های دستی (کپسول آتش نشانی) آتش را خاموش نمایند و همچنین در صورت نصب سیستم های اطفای حریق اتوماتیک در صورت وقوع آتش سوزی ، این سیستم می تواند در کمتر از 1 دقیقه آتش را کنترل و آن را خاموش نماید.

دریافت فیلم

به علت عدم آموزش و تمرین فرار از آتش هر ساله تعداد بسیار زیادی کودک در اثر آتش سوزی در خانه جان خود را از دست می دهند و همچنین جان آتش نشانان زیادی که قصد نجات آنها را دارند به مخاطره می افتد . در این بین طرح ریزی فرار از آتش در خانه و مدرسه بسیار با اهمیت می باشد.

برای اینکه درک کنیم نقش آموزش و تمرین فرار از آتش چقدر می باشد ، در فیلم پایین  آتش سوزی و دود در منزل دو کودک شبیه سازی شده است.

در این فیلم یکی از کودکان آموزش و تمرین لازم را طی نموده است و دیگری فاقد آموزش و تمرین لازم می باشد. همان طور که در فیلم مشاهده می نمایید کودک اولی بطور استاندارد از آتش فرار نموده و کودک دیگر به علت ترس هیچ عکس العمل مناسبی نسبت به دود و آتش ندارد ، که اگر این آتش سوزی واقعی بود به احتمال بسیار زیاد جان خود را از دست داده بود. 

آموزش و تمرین فرار از آتش را جدی گرفته و در منزل و مدرسه آن را تمرین نمایید....

توجه توجه : زمان طلایی برای فرار افراد از آتش سوزی در خانه 2 دقیقه پس از شروع آتش سوزی می باشد.

دریافت فیلم

باتری لیتیوم-یون (به انگلیسی: Lithium-ion battery) یک خانواده از باتری‌های قابل شارژ است که در آن  زمان تخلیه، یون‌های لیتیم از الکترود منفی به سمت الکترود مثبت و در هنگام شارژ شدن وارونه حرکت می‌کنند. باتری‌های لیتیم-یون بالاترین چگالی انرژی را فراهم می‌سازند که تقریباً دو برابر انرژی قابل دسترسی از باتری‌های نیکل-کادمیم است. باتری‌های لیتیم-یون معمولاً برای تأمین نیروی لازم در دستگاه‌های الکترونیکی قابل حمل مورد استفاده قرار می‌گیرند.

آتش سوزی ناشی از یک باتری لیتیوم-یون در اسباب بازی های کودک!

نکته مهم در خصوص باتری لیتیوم-یون جلوگیری از شارژ پس از تکمیل و 100% شدن شارژ می باشد. همچنین توصیه می کنیم شارژ تلفن همراه کمتر از 20 درصد نرسد.

زمانی که دمای درون باتری بر اثر شارژ بیش از اندازه و یا ایرادات فنی به مرز 537 درجه سانتی گراد رسیده باشد باتری به یکباره منفجر خواهد شد.

در فیلم زیر یک اسباب بازی کودک که دارای باتری لیتیوم - یون می باشد به یکباره دچار آتش سوزی و انفجار می گردد.

آتش سوزی باتری لیتیوم- یون در طبقه آتش سوزی فلزات در نظر گرفته می شود.

نکته ویژه و عملیاتی جهت آتش نشانان گرامی در برخورد با آتش سوزی تجهیزات و ابزارهایی که دارای باتری لیتیوم-یون می باشند ، در صورت استفاده از آب جهت اطفای حریق امکان انفجار در صحنه عملیات بسیار زیاد خواهد بود.

برای کسب اطلاعات بیشتر به مقالات علمی ISI زیر مراجعه نمایید.

Investigation on the thermal hazards of 18650 lithium ion batteries by fire calorimeter

Investigation into the Fire Hazards of Lithium-Ion Batteries under Overcharging

Study of the fire hazards of lithium-ion batteries at different pressures